مالیات و امور مربوط به آن از این جهت اهمیت دارد که بسیاری از هزینه‌‌ها و مخارج دولت از این طریق تامین مالی می‌شود.

بر اساس ماده‌های قانونی تعریف شده در قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین مالیات بر ارزش افزوده، کلیه گروه‌های درآمدی مختلف که از طریق فعالیت‌هایشان درآمد کسب می‌کنند موظف به پرداخت مالیات هستند.

عدم پرداخت مالیات یا تاخیر در پرداخت آن، مودی را مشمول جریمه سازمان مالیاتی کشور قرار می‌دهد و در صورت عدم پرداخت اصل مالیات و جریمه مربوط به آن به عنوان بدهکار مالیاتی شناخته می‌شود.

در این مقاله قصد داریم به این جنبه از امور مالیاتی بپردازیم و تعریفی از بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی ارایه دهیم و همچنین ببینیم نحوه استعلام بدهی مالیاتی به چه صورت است؛ تا پایان ما را همراهی کنید.

مطالعه بیشتر: نحوه تشکیل پرونده بیمه برای شرکت‌ تازه تاسیس چگونه است؟

بدهی مالیاتی چیست؟

عدم پرداخت مالیات از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی منجر به ایجاد بدهی مالیاتی می‌شود.

قطعا یکی از مسایل بسیار مهمی که می‌تواند دغدغه جدی برای مدیران شرکت‌ها و کسب و کارها به حساب آید، بدهی مالیاتی است.

نکته قابل توجه این است که بر اثر بدهی مالیاتی حتی ممکن است از خروج فرد از کشور جلوگیری به عمل آید.

به این صورت که بر اساس ماده 202 قانون مالیات‌های مستقیم «وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها از«برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی‌ربط از بیست درصد (20%) سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد (5,000,000,000)  ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده ‌درصد (10%) سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد (2,000,000,000) ریال و سایر اشخاص حقیقی از یکصد میلیون (100,000,000) ریال» بیشتر‌است از کشور جلوگیری نماید».

از سوی دیگر، بدهی مالیاتی انجام فعالیت‌های بانکی را نیز دچار مشکل می‌کند.

حتما بخوانید: تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی 

بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی

شخص حقیقی یا شخص طبیعی در واقع یکی از افراد جامعه بوده که با اتکا به فردیتی که دارد دارای حق و حقوق و از سوی دیگر موظف به انجام تکالیفی است.

هر فردی در جامعه یک شخصیت حقیقی دارد که این شخصیت در قبال فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد موظف به انجام برخی تکالیف قانونی از جمله پرداخت مالیات است.

بر اساس ماده 93 قانون مالیات‌های مستقیم «درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به ‌مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این ‌قانون در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون ‌مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد».

همچنین طبق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم، افراد حقیقی دارای شغل از نظر قانونی موظف هستند که هر ساله گزارشی از عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی ارایه دهند.

اشخاص حقیقی در صورت عدم پرداخت مالیات به عنوان بدهکار مالیاتی شناخته می‌شوند.

اشخاص حقیقی به دو روش، انفرادی و مشارکتی می‌توانند اظهارنامه خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

به عنوان مثال، یکی از مهم‌ترین مالیات‌هایی که اشخاص حقیقی موظف به پرداخت آن هستند مالیات بر درآمد بوده که یک نوع مالیات غیر مستقیم بوده و بر اساس میزان درآمد هر شخص حقیقی تعیین می‌شود.

با استناد به قوانین موجود، از جمله اشخاص حقیقی که مکلف به پرداخت مالیات هستند می‌توان کلیه حقوق‌بگیران، اصناف، کسبه، بازرگانان و افراد دارای کارت بازرگانی، صنعتگران، صاحبان املاک و مستغلات و همچنین جامعه پزشکان، وکلا و مهندسان را نام برد.

اشخاص حقیقی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیز هستند.

در نهایت اشخاص حقیقی دارای پرونده مالیاتی، موظف و مکلف به پرداخت مالیات هستند و در صورت عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر به عنوان بدهکار مالیاتی شناخته شده و در برخی موارد نیز متحمل جریمه‌های سازمان مالیاتی کشور خواهند شد.

بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی می‌تواند منجر به توقیف اموال آنها شخص شود.

اشخاص حقیقی در صورتی که بدهی مالیاتی آنها به 10 میلیون تومان برسد از کشور ممنوع‌ الخروج می‌شوند.

بدهکار بودن اشخاص حقیقی به سازمان امور مالیاتی علاوه بر جریمه مالیاتی می‌تواند آنها را از معافیت‌های سازمان امور مالیاتی نیز محروم کند.

همانطور که در مطالب دیگر نیز عنوان کردیم، اشخاص حقیقی هر ساله تا پایان خرداد ماه سال بعد این فرصت را دارند که اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند.

حتما بخوانید: مالیات بر ارث چیست و به چه چیزهایی تعلق می‌گیرد؟ 

بدهی مالیاتی اشخاص حقوقی

همانطور که پیش‌تر نیز به موضوع مالیات اشخاص حقوقی پرداختیم دیدیم که فرایند مالیات دهی برای این دسته اشخاص به صورت خود اظهاری و علی‌الراس بود که توصیف این دو روش اساس کار این مقاله نیست.

اشخاص حقیقی اغلب در قالب تجاری شناخته شده هستند که از جمله آنها می‌توان به شرکت‌ها و موسسات اشاره کرد.

شخص حقوقی در روش خوداظهاری اقدام به تهیه گزارشی می‌نماید که در آن میزان درآمدی حقیقی را که کسب کرده را اعلام می‌کند تا بر اساس آن میزان مالیات پرداختی‌اش تعیین شود.

عدم پرداخت مالیات از سوی اشخاص حقوقی آنها را در لیست بدهکاران سازمان امور مالیاتی قرار می‌دهد که می‌تواند منجر به توقیف اموال و حتی ممنوع الخروجی آنها شود.

اشخاص حقوقی در صورتی که بدهی مالیاتی آنها به 100 میلیون تومان برسد از کشور ممنوع‌ الخروج می‌شوند.

حتما بخوانید: انواع مالیات شرکت‌ها و وظایف آنها در قبال آن چیست؟

بدهی مالیاتی شرکت‌ها

شرکت‌ها نیز دارای شخصیت حقوقی بوده و تمامی قوانین و مقررات اشخاص حقوقی برای آنها جاری است.

شرکت‌ها نیز با تولید کالا یا ارایه خدمات کسب درآمد می‌کنند و به همین دلیل فعالیت آنها نیز مشمول پرداخت سالانه مالیات می‌شود.

بدهی مالیاتی یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران هر شرکتی است که می‌تواند عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

بر اساس قانون مالیات‌ها مستقیم، مسئول بدهی‌های مالیاتی هر شرکتی بر عهده آخرین مدیرانی است که در آن شرکت فعالیت داشته‌اند.

بنابراین پرداخت مالیات شرکت‌ها به عهده مدیران آن بوده که در زمان تصدی‌شان باید اقدام به پرداخت آن کنند؛ اگر در دوره مدیریت این بدهی پرداخت نشود و دوره مدیریت آنها به پایان برسد آنها بازهم مسئولیت‌ بدهی‌های مالیاتی دوره مدیریت خود هستند.

همانطور که در بخشی از ماده 202 قانون مالیات‌های مستقیم آمده: « حکم این ماده در مورد مدیر یا مدیران مسئول اشخاص حقوقی خصوصی بابت بدهی قطعی مالیاتی شخص حقوقی اعم از‌مالیات بر درآمد شخص حقوقی یا مالیات‌هایی که به موجب این قانون شخص حقوقی مکلف به کسر و ایصال آن می‌باشد و مربوط به دوران ‌مدیریت آنان بوده نیز جاری است. مراجع ذیربط با اعلام وزارت یا سازمان‌مزبور مکلف به اجرای این ماده می‌باشند».

عدم پرداخت مالیات از سوی مدیران، موجب می‌شود نام شرکت در لیست بدهکاران سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد.

البته میزان مسئولیت دقیق مدیران شرکت در برابر بدهی‌های مالیاتی بستگی به نوع شرکت (سهامی، تضامنی، مسئولیت محدود، مختلط و غیره) دارد.

حتما بخوانید: آنچه باید از مالیات بر ارزش افزوده بدانیم

نحوه استعلام میزان بدهی مالیاتی

تقریبا کلیه خدمات و امور مالیاتی به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.

همانطور که برای ارسال اظهارنامه مالیاتی، اشخاص حقیقی و حقوقی باید به صورت الکترونیکی از طریق سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور اقدام کنند، از طریق همین سامانه نیز می‌توانند از میزان بدهی مالیاتی خود نیز مطلع شوند.

سازمان امور مالیاتی در سال گذشته در جهت تسهیل امور مالیاتی مودیان با راه‌اندازی سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی اقدام به دریافت اظهارنامه‌های مودیان به صورت الکترونیکی نموده است.

بنابراین می‌توان گفت اولین قدم برای استعلام میزان بدهی مالیاتی، ثبت نام در سامانه مذکور بوده که از این طریق می‌توان به سوابق پرونده‌های مالیاتی دسترسی پیدا کرد.

اشخاص حقوقی نیز مانند اشخاص حقیقی دارای شناسه‌ای با عنوان شناسه ملی هستند که می‌توانند از طریق آن امور مالیاتی خود را در این سامانه پیگیری کنند.

مودیان مالیاتی می‌توانند با مراجعه به سامانه https://my.tax.gov.ir  از میزان بدهی مالیاتی و ممنوع الخروجی مطلع شوند.

 

همچنین به صورت حضوری نیز می‌توان میزان بدهی مالیاتی را با ارایه کد ملی یا شناسه ملی به ممیزین دارایی استعلام گرفت و از وضعیت پرونده مالیاتی مطلع شد.

بیشتر بدانید: مراحل پیگیری اعتراض مالیاتی به چه صورت است؟ 

سخن پایانی

در این مقاله به بدهی مالیاتی به تفکیک اشخاص حقیقی، حقوقی و شرکت‌ها پرداختیم و تعریفی از هر کدام ارایه دادیم و همچنین قوانین مالیاتی تعریف شده برای هر کدام را ذکر کردیم.

در این مقاله نشان دادیم که بدهی مالیاتی چه عواقبی می‌تواند برای مودیان آن به همراه داشته باشد تا جایی که ممکن است منجر به توقیف اموال و ممنوع الخروجی از کشور شود. در بخش پایانی نیز به چگونگی استعلام بدهی مالیاتی پرداختیم و نشان دادیم که اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق سامانه‌ای که سازمان امور مالیاتی برای آنخا ایجاد کرده می‌توانند از وضعیت پرونده مالیاتی خود مطلع شوند.

اگر در خصوص بدهی مالیاتی با مورد خاصی مواجه هستید می‌توانید از مشاوره کارشناسان حقوقی الو بیزینس بهره‌مند شوید.

پرسش و پاسخ