در مطالب قبلی بلاگ در مورد اختراع، ایده و طرح و نحوه ثبت آنها به طور مفصل بحث کردیم و دیدیم که یکی از موارد مورد نیاز برای ثبت آنها ارایه اظهارنامه ثبت اختراع است که برای تنظیم و ارایه آن نکات قابل توجهی زیادی را باید مدنظر قرار داد.

در این مقاله سعی می‌شود تمام جوانب مورد نیاز درباره اظهارنامه مورد بررسی قرار بگیرد تا شبه‌ای در این زمینه در ذهن شما باقی نماند. تا پایان با ما همراه باشید. 

مطالعه بیشتر: مراحل ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها چگونه است؟

اظهارنامه ثبت اختراع چیست؟

همانطور که قبلا نیز بیان شد، هر طرح صنعتی جهت به رسمیت شناخته شدن نیازمند ثبت در اداره ثبت مالکیت فکری است. بعد از ثبت اختراع، طرح مذکور از حمایت قانونی برخوردار خواهد شد.

طبق ماده 2 قانون نامه اجرایی ثبت اختراعات «ثبت اختراع مستلزم تسليم اظهارنامه به مرجع ثبت است». بدین ترتیب گام اول در ثبت اختراع، ارایه اظهارنامه اختراع مربوطه در سامانه مالکیت فکری است.

اظهارنامه دارای یک سری اطلاعات مشخص در چند بخش می‌باشد. در بخش اول، اطلاعات مربوط به هویت مالک شامل نام و نام خانوادگی، آدرس، شماره ملی و ... ثبت می‌شود. در صورت داشتن نماینده قانونی اطلاعات نماینده نیز باید به صورت کامل بیان شود.

مالک فردی است که گواهینامه ثبت اختراع به نام او صادر می‌شود و می‌تواند یک یا چند نفر حقیقی یا حقوقی باشد. در هنگام تنظیم اظهارنامه سهم هر یک از افراد از اختراع ارایه شده باید مشخص گردد.

در بخش دوم اظهارنامه اطلاعات مربوط به اختراع ارایه می‌گردد؛ مانند نام اختراع، ادعای اختراع، توصیف اختراع، نقشه اختراع و .... .

مطالعه بیشتر: صفر تا صد ثبت طرح صنعتی؛ مراحل، مزایا، زمان و هزینه‌ها

نحوه نوشتن اظهارنامه ثبت اختراع

تکمیل اطلاعات شخصی

همانطور که بیان گردید ثبت اظهارنامه در مرحله اول، نیازمند تکمیل اطلاعات شخصی مالک، نماینده قانونی و درخواست کننده اختراع می‌باشد.

هنگامی که درخواست کننده اختراع، مالک اختراع نباشد، فرد درخواست کننده به عنوان نماینده مالک شناخته شده و باید مدارکی دال بر نماینده بودن خویش را همراه اظهارنامه ارایه دهد.

در صورتی که مالک اظهارنامه مقیم خارج از کشور باشد، اسم و مشخصات وی باید به دو صورت فارسی و انگلیسی در اظهارنامه ثبت گردد.

زبان اظهارنامه 

طبق ماده 6 قانون ثبت اختراعات «اظهارنامه ثبت اختراع كه به اداره مالكيت صنعتی داده می‌شود، بايد موضوعی را كه حمايت از آن درخواست می‌شود، تعيين كرده‌ و به فارسی تنظيم شود، دارای تاريخ و امضاء بوده و خواسته‌، توصيف ادعا، خلاصه‌ای از توصيف اختراع و در صورت لزوم نقشه‌های مربوطه را دربرداشته باشد.»

بنابراین اظهارنامه مربوطه باید به زبان فارسی و به صورت خوانا و روان تنظیم شود.

طبق بند ج ماده 6 قانون ثبت اختراعات باید «ادعای مذكور در اظهارنامه‌، گويا و مختصر بوده و با توصيف همراه باشد، به نحوی كه برای شخص دارای مهارت عادی در فن مربوط واضح و كامل بوده و حداقل يک روش اجرایی برای اختراع ارایه كند. خلاصه توصيف فقط به منظور ارایه اطلاعات فنی است و نمی‌توان برای تفسير محدوده حمايت به آن استناد كرد.»

در صورتی که اسناد پیوستی مرتبط با اظهارنامه با زبان بیگانه باشد، ارایه ترجمه اسناد مربوطه به همراه اصل آن الزامی می‌باشد.

در صورتی که متن مدارک مربوطه بسیار زیاد است، ارایه خلاصه متون به زبان فارسی امکان پذیر است.

گاهی اوقات در هنگام ترجمه متون تخصصی با کلماتی مواجه می‌شوید که معادل فارسی آن وجود ندارد، در این صورت می‌توان عین همان کلمه را به صورت فارسی ذکر نمود.

مطالعه بیشتر: ثبت اختراع داخلی و بین‌المللی؛ چگونه اختراعم را ثبت کنم؟ 

عنوان اختراع

طبق ماده 8 قانون ثبت اختراعات «اظهارنامه بايد فقط به يک اختراع يا به دسته‌ای از اختراعات مرتبط كه يک اختراع كلی را تشكيل می‌دهند مربوط باشد».

سعی کنید عنوان اختراع شما کوتاه و مختصر باشد. طبق ماده 5 آیین نامه اجرایی ثبت اختراعات «عنوان اختراع باید به نحوی باشد كه اختراع ادعايی را مشخص سازد و مشتمل بر كلماتی مثل «بهتر» و غيره نبوده و ترجيحا بين سه تا 10 كلمه باشد».

همراه با اظهارنامه اختراع، توصیف اختراع، ادعا اختراع، خلاصه‌ای از توصیف اختراع و نقشه‌های اختراع نیز باید ارایه گردد.

توصیف اختراع

طبق ماده 10 آیین نامه اجرایی ثبت اختراعات «توصيف اختراع بايد صريح و همراه با جزئيات كامل باشد».

در هنگام نوشتن توصیف اختراع موارد ذیر را رعایت کنید:

• در هنگام نوشتن توصیف اختراع حتما، عنوان اختراع را در آن ذکر نمایید.
• مسئله و مشکل فنی موجود و راه حل و اهداف خود را ذکر کنید. توجه کنید تا ارائه راه حل‌ها به صورت دقیق و کافی باشد.
• به سوابق اختراع و همچنین پیشرفت اختراع شما نسبت به اختراعات گذشته ثبت شده اشاره کنید.
• مزایای مرتبط با اختراع خود را بیان کرده، به نحوی که به روز بودن اختراع شما به آسانی درک شود. 
• توضیح اشکال، نقشه ها، نمودارها و .... به گونه‌ای باشد تا یک فرد متخصص به راحتی بتواند ارتباط موجود در میان اجزا را درک کند.
• روش‌های اجرایی خود جهت استفاده از اختراع و کاربردهای صنعتی اختراع مذکور را به صورتی صریح بیان نمایید.

مطالعه بیشتر: حق و حقوق و مزایای دارنده ثبت اختراع چیست؟ 

ادعای اختراع

طبق ماده 11 آیین نامه اجرایی ثبت اختراع «ادعای اختراع بايد عناصر اختراعی را كه حمايت از آن درخواست شده است، در چارچوب مشخصه‌های فنی تعيين كند. هر اختراع می‌تواند مشتمل بر يک يا چند ادعا باشد. ادعا يا ادعاها بايد صريح و منجّز بوده و دارای شرايط زير باشد:

1. معقول بودن تعداد آنها با توجه به ماهیت اختراع و شماره‌گذاری ترتیبی آنها
2. از اطلاعات افشا شده در توصیف اختراع فراتر نرود و به طور کامل در توصیف اثبات و مدلل شده باشد
3. ویژگی‌های فنی قابل حمایت را با استفاده از جملات مثبت بیان کند.
4. جز در موارد غیرقابل اجتناب، از ارجاع به نقشه‌ها و توصیف امتناع گردد و تا حد ممکن از عباراتی مانند «همانطور که در توصیف آمده» یا «همانطور که در نقشه ها نشان داده شده» خودداری شود.
5. در صورتی که برای فهم ادعا ارجاع به نقشه ضرورت داشته باشد، پس از بیان ادعا، شماره صفحه نقشه و علامت مشخص کننده آن در داخل پرانتز ذکر گردد.
6. مشتمل بر شیوه اجرا و مزایای اختراع نباشد.

خلاصه توصیف اختراع

طبق ماده 13 آیین نامه اجرایی ثبت اختراعات «خلاصه توصيف اختراع بايد مستقيما زمينه فنی‌ای كه اختراع به آن تعلق دارد را تعيين كند تا در جستجوی سوابق اختراع ادعايی مورد استفاده قرار گيرد». 

همچنین طبق ماده 14 آیین نامه «خلاصه توصيف فقط برای بيان اطلاعات اختراع به كار می‌رود و نميی‌تواند مبنای تفسير برای تعيين حدود ادعا باشد».

دقت داشته باشید، در صورتی که در ادعا یا توصیف یا نقشه‌های مربوط به اظهارنامه از واحدهایی مثل وزن، اندازه، سرعت و ... استفاده کرده باشید، حتما و حتما از واحدهای دقیق و متعارف استفاده کنید.

توجه کنید که تعداد کلمات خلاصه توصیف اختراع بیش از 200 کلمه و کمتر از 70 کلمه نباشد. در خلاصه توصیف بیشتر موارد مربوط به مسئله، راه‌حل‌، روش و ... به صورت کوتاه ذکر کنید و از بیان مزایا و ارزش‌های اختراع پرهیز کنید.

مطالعه بیشتر: آموزش گام به گام ثبت برند را اینجا بخوانید

پیگیری اظهارنامه ثبت اختراع

با مراجعه به سایت ثبت اسناد و املاک کشور در قسمت مرکز مالکیت فکری، می‌توانید اظهارنامه اختراع خود را ثبت و پس از آن پیگیری نمایید.

همانند ثبت علامت تجاری، پس از ثبت اظهارنامه اختراع و پرداخت هزینه‌های مربوطه، امکان پیگیری اظهارنامه درخواستی در قسمت گردش کار پرونده وجود دارد.

اظهارنامه ارسالی بر اساس زمان ارسال در اولویت بررسی توسط کارشناسان مربوطه قرار می‌گیرد. پس از بررسی توسط کارشناس، در صورت تایید اظهارنامه، نسبت به ارائه مدارک از فرد دعوت به عمل می‌آید.

در صورت اعلام نقص نسبت به اظهارنامه اختراع، متقاضی به مدت 30 روز فرصت دارد تا نسبت به رفع نقایص مربوطه اقدام نماید. در غیر اینصورت ادعای فرد مردود اعلام می‌گردد.

مطالعه بیشتر: صفر تا صد ثبت طرح صنعتی؛ مراحل، مزایا، زمان و هزینه 

سخن پایانی

اظهارنامه ثبت اختراع در واقع یکی از موارد مهم برای ثبت اختراع به حساب می‌آید که نحوه نوشتن آن برای برخی افراد سوال برانگیز است. اینکه چگونه اظهارنامه بی نقص و ایرادی برای ثبت اختراع و ایده خود ارایه دهیم قطعا سوال افراد زیادی است که در این مقاله ما سعی کردیم به آن بپردازیم.

در ابتدای این مطلب اساسا به چیستی اظهارنامه ثبت اختراع پرداختیم که ماهیت آن به چه صورت است.

در ادامه نیز نحوه نوشتن اظهارنامه ثبت اختراع را توضح دادیم و بررسی کردیم که چه نکاتی را برای نوشتن آن باید رعایت کرد. به نکات قابل توجهی اشاره کردیم که رعایت این موارد موجب می‌شود اظهارنامه دقیق و بی‌نقص‌تری را ارایه دهید.

در پایان نیز به نحوه پیگیری اظهارنامه پرداختیم که و گفتیم با مراجعه به سایت ثبت اسناد و املاک کشور در قسمت مرکز مالکیت فکری، می‌توانید اظهارنامه اختراع خود را ثبت و سپس آن را پیگیری نمایید.

پرسش و پاسخ

مطالب مرتبط