همانطور که می‌دانید یکی از کانال‌های مالی بسیار مهمی که دولت برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود از آن استفاده می‌کند و هزینه‌های خود را پوشش می‌دهد، مالیات است.

طی یک سلسله مقالات سعی کردیم بخش‌های مختلف مالیاتی که دولت از آن کسب درآد می‌کند را مورد بررسی قرار دهیم تا افراد فعال در آن حوزه نیز از قوانین و مقررات مالیاتی و همچنین معافیت‌های تعریف شده برای آنها مطلع شوند.

در این مقاله نیز قصد داریم یکی دیگر از بخش‌های مالیاتی را که اهمیت ویژه‌ای دارد را مورد بررسی قرار دهیم که آن بخش مالیات مربوط به صادرات است.

مطالعه بیشتر: چگونه وارد عرصه صادرات شویم؟ 

مالیات صادرات چیست؟

صادرات که همان خروج یک کالا یا خدمات از کشور و ورود به کشور دیگر است که فرد صادر کننده عموما ارز کشور مقابل را دریافت می‌کند.

بنابراین به زبان ساده می‌توان گفت مالیات بر صادرات همان مبالغی است که از صادرکنندگان در قبال درآمد حاصل از صادرات تحت عنوان عوارض و مالیات دریافت می‌شود.

همانطور که در مقاله‌های پیشین عنوان کردیم، تنها اشخاصی که دارای کارت بازرگانی هستند می‌توانند اقدام به صادرات و واردات کنند.

بر اساس ماده 141 قانون مالیات‌های مستقیم «صد درصد (۱۰۰%) درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی و بیست درصد (۲۰%) درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد. فهرست مواد خام و کالاهای نفتی به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و نفت و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.»

و همچنین طبق تبصره ۱ همین ماده «درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت عبوری (ترانزیت) به ایران وارد می‌شوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر می‌شوند مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد.»

نکته قابل توجه این است که طبق ماده ذکر شده تا سال‌ها پیش صادرکنندگان از پرداخت مالیات معاف بودند و به دلیل اینکه موجبات ارز آوری به کشور را فراهم می‌کردند درآمدهای آنها (به ویژه در بخش غیرنفتی) مشمول پرداخت مالیات قرار نمی‌گرفت.

اما در پی برخی سیاست‌های ارزی که از سوی بانک مرکزی در دستور کار قرار گرفت صادرکنندگان باید منابع حاصل از صادرات خود را در سامانه‌ای که بانک مرکزی راه‌اندازی کرده بود می‌آوردند و حق فروش آن را در بازارهای آزاد نداشتند.

بر اساس سیاست‌های ارزی تعریف شده که در راستای بودجه سال 1398 بود، چنانچه صادرکنندگان منابع ارزی حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما تزریق نکنند مشمول معافیت مالیاتی نخواهند شد.

طبق بند ج  تبصره 8 قانون بودجه سال ۱۳۹۸ «هرگونه نرخ صفر و معافیت‌های مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات از جمله خدمات غیرنفتی، محصولات بخش کشاورزی و مواد خام و همچنین استرداد مالیات و عوارض موضوع ماده (۱۳) قانون مالیات بر ارزش افزوده در مواردی که ارز حاصل از صادرات طبق مقررات اعلامی بانک مرکزی به چرخه اقتصادی برگردانده نشود برای عملکرد سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ قابل اعمال نخواهد بود.»

به این ترتیب صادرات نیز مشمول مالیات شد.

مطالعه بیشتر: برای صادرات به عراق چه باید کرد؟ 

 معافیت مالیاتی صادرات

بر اساس تبصره‌ای که در بخش قبل ذکر شد، اگر صادرکننده‌ای اقدام به برگرداندن منابع حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کند مشمول معافیت مالیاتی قرار می‌گیرد.

همچنین به استناد همین ماده اگر صادرکننده‌ای مالیات بر ارزش افزوده‌ای نیز پرداخت کرده باشد، با ارایه برگه گواهی خروج کالا از سوی گمرک، می‌تواند آن میزان مالیات را از سازمان مالیاتی باز پس گیرد.

در واقع می‌توان گفت که صادرات مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌باشد.

در سال 99 میزان مالیات ارزش افزوده معادل 9 درصد بوده که 6 درصد آن بابت مالیات و 3 درصد دیگر بابت عوارض بوده است.

بنابر ماده 34 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور که از سوی سازمان امور مالیاتی مطرح شده، مدت زمان استرداد مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده صادرکنندگان، یک ماه پس از ورود منابع حاصل از صادرات (ارز) به چرخه اقتصاد است.

با این حساب، انجام ترتیباتی که بانک مرکزی برای صادرکنندگان تعریف کرده، ملاک معافیت مالیاتی قرار خواهد گرفت.

بانک مرکزی در این راستا اعلام کرد «به منظور اجرای دقیق حکم جزء یک بند ک تبصره 6 قانون بودجه سال 99، ابزار استعلام برگشت ارز حاصل از صادرات در سامانه ویرایش و استخراج اطلاعات مودیان مالیاتی ایجاد شده که پس از ورود به سامانه به آدرس ittms.tax.gov.ir  وارد بخش سامانه بهره‌برداری از اطلاعات شده سپس از طریق زیر منوی درگاه سایر منابع اطلاعاتی، گزینه استعلام برگشت ارز حاصل از صادرات انتخاب شود. در این قسمت کاربر امکان دسترسی به اطلاعات صادر کنندگان بر اساس شناسه ملی با کد ملی را خواهد داشت.

ماموران مالیاتی به هنگام رسیدگی به پرونده‌های مالیات بر عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده سال 98 باید بر اساس اطلاعات موجود در سامانه مزبور اقدام قانونی را به عمل آورند.»

حتما بخوانید: هر آنچه پزشکان از مالیات باید بدانند

مالیات صادرات چقدر است؟

همانطور که در قسمت‌های قبلی توضیح داده شد، در صورتی که صادرکنندگان به تعهدات ارزی خود عمل نکنند، درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات آنان (به استثنای صادرت بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی) مشمول پرداخت مالیات می‌شود.

میزان مالیات پرداختی آنان بر اساس قوانین مربوط به مالیات‌های مستقیم محاسبه شده و به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود. اما این مالیات چقدر است؟

همانطور که در مقاله مربوط به «مالیات کارت بازرگانی» نیز توضیح دادیم، اگر شخصی از محل صادرات، درآمدی کسب کند باید مالیات مربوط به آن را بپردازد که میزان آن به برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است.

مالیات شخص صادر کننده حقیقی

اشخاص حقیقی بر اساس ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم «نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد به قرار ذیل است:

تا میزان سی میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد

تا میزان یکصد میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد سی میلیون ریال به نرخ بیست درصد

تا میزان دویست و پنجاه میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد یکصد میلیون ریال به نرخ بیست و پنج درصد

تا میزان یک میلیارد ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد دویست و پنجاه میلیون ریال به نرخ سی درصد

نسبت به مازاد یک میلیارد ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ سی و پنج درصد»

بنابراین مالیاتی که برای درآمدهای مختلف در این ماده قانونی تعریف شده برای اشخاص حقیقی دارای کارت بازرگانی نیز صدق می‌کند.

به طور مثال شخص حقیقی دارای کارت بازرگانی که درآمد سالانه 10 میلیون تومان داشته است مشمول مالیات نسبت به مازاد 3 میلیون تومان با نرخ 20 درصد است.

مالیات شخص صادرکننده حقوقی

میزان مالیات پرداختی اشخاص حقوقی صادرکننده به میزان درآمد آنها بستگی ندارد و آنها موظف هستند که معادل 25 درصد درآمد سالانه خود را به عنوان مالیات به سازمان مالیاتی پرداخت کنند.

مطالعه بیشتر: آنچه بازرگانان از مالیات کارت بازرگانی باید بدانند

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم به یکی از پر چالش‌ترین مباحث مالیاتی در حوزه صادرات بپردازیم.

مالیات در حوزه صادرات طی سال‌های اخیر به سیاست‌های ارزی گره خورد و دستخوش تغییرات قابل توجهی شد که در این مقاله به این موضوع پرداختیم.

در ابتدا به مالیات در حوزه صادارت پرداخیتم و سپس سیاست‌های ارزی مرتبط به آن را بررسی کردیم.

در ادامه نیز به معافیت‌های مالیاتی پرداختیم و در انتها نیز میزان مالیاتی که یک صادرکننده باید پرداخت کند را توضیح دادیم.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید از مشاوران الو بیزینس مشاوره بگیرید.

پرسش و پاسخ