همه ما می‌دانیم که مالیات، هزینه‌ای است که دولت برای تامین مخارج عمومی و بهبود وضعیت اقتصادی کشور از بخش‌های مختلفی دریافت می‌کند.

همه افرادی که (چه حقیقی و چه حقوقی) طبق قانون مشمول مالیات می‌شوند، مکلفند که مالیات خود را به سازمان امور مالیاتی بپردازند.

شاید بتوان گفت یکی از مهمترین مساله و دغدغه صاحبان مشاغل و افرادی که فعالیت اقتصادی دارند امور مالیاتی است.

طبق قوانین مالیاتی در صورت عدم پرداخت مالیات یا فرار از آن، مجازات در پی دارد.

چیزی که مهم است و قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم اظهارنامه مالیاتی است که هر شخص حقیقی و حقوقی باید از چیستی آن مطلع باشد و انواع آن را بشناسد.

مطالعه بیشتر: مشاوره مالیاتی و امور مالی 

اظهارنامه مالیاتی چیست؟

به طور ساده می‌توان گفت، اظهارنامه مالیاتی یک نوع دفترچه است که افرادی که مشمول مالیات هستند باید این دفترچه را بر اساس عملکردی که دارند پر کنند سپس آن را در اختیار اداره مالیاتی قرار دهند.

در این دفترچه‌ها یا همان اظهار نامه مالیاتی، افراد حقیقی و حقوقی اطلاعاتی از جمله درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، معافیت‌ها، درآمد مشمول مالیات، مالیاتی خود را درج می‌کنند.

همچنین در اظهارنامه مالیاتی اطلاعات دقیق و کامل هویتی و مکانی  افراد حقیقی و حقوقی نیز باید به ثبت برسد.

پس در واقع اظهارنامه مالیاتی یک گزارش کامل از درآمدها و هزینه‌ها و دیگر اطلاعات مورد نیاز وزارت دارایی است.

همانند ارسال لیست بیمه کارکنان توسط کارفرما، در صورتی که اظهارنامه مالیاتی نیز با تاخیر ارسال شود مشمول جریمه خواهد شد، بنابراین باید در زمان مناسب خود آن را به اداره مالیاتی ارسال کرد.

ارسال به موقع آن موجب می‌شود از معافیت و بخشودگی‌های مالیاتی محروم نشوید.

اهمیت تکمیل اظهارنامه مالیاتی در این است که بسیار می‌تواند در در پس‌انداز مالیاتی شما نقش داشته باشد. یک نوع برنامه‌ریزی که باعث کاهش نرخ مالیات و کنترل بهتر آن می‌شود.

اظهارنامه مالیاتی به این صورت است که برای اشخاص حقیقی، هر سال برای همان سال تنظیم می‌شود و از اولین روز فروردین تا 29 اسفند است.

برای اشخاص حقوقی اما این زمان ممکن است متفاوت باشد و بر اساس اساسنامه آنها طبق سال مالی تعیین می‌شود.

بنابراین دریافتیم که هر فردی متناسب با شغل و حرفه‌ای که دارد باید به تکمیل اظهارنامه مالیاتی که مختص به او است اقدام کند. اظهارنامه مالیاتی در واقع یک کارنامه مالی محسوب می‌شود که از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی در اختیار اداره مالیات قرار می‌گیرد.

در حال حاضر اظهارنامه مالیاتی به شکل الکترونیکی بوده و پس از بارگذاری توسط افراد در اختیار اداره مالیات قرار می‌گیرد.

اظهارنامه ارایه شده به اداره مالیات باید کاملا صحیح و مبتنی بر مدارک مستند باشد و آن را در واقع یک تکلیف قانونی برای هر فردی دانست.

حتما بخوانید: مالیات بر ارث چیست و به چه چیزهایی تعلق می‌گیرد؟ 

 انواع اظهارنامه مالیاتی و مهلت ارسال آنها

اظهارنامه انواع مختلفی دارد که با توجه به فعالیت شخص حقیقی یا حقوقی و نوع فعالیت آن به چند دسته تقسیم می‌شود که در اینجا به طور مختصر آنها را توضیح می‌دهیم.

1- اظهارنامه مالیاتی عملکرد مودی حقیقی

این نوع اظهارنامه، بخش عمده‌ای از مالیات‌دهندگان کشور را در بر می‌گیرد.

اشخاص حقیقی بر اساس نوع فعالیت‌شان و حجم فعالیتی که دارند در گروه‌های عملکردی مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند.

در این تقسیم‌بندی، هر گروه مالیات خود را بر اساس ضوابط و مقررات تعریف شده که متعلق به همان گروه است پرداخت می‌کند.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد اشخاص حقیقی را اداره مالیات اعلام می‌کند؛ اما در حالت کلی معمولا آخرین موعد تسلیم این نوع اظهارنامه آخر خرداد ماه است.

نکته قابل توجه درمورد مهلت ارسال اظهارنامه این است که با توجه به تبصره جدیدی که سازمان امو مالیاتی کشور به خاطر شیوع ویروس کرونا در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۹۹ وضع کرده است، برای اظهارنامه مالیاتی سال گذشته (۹۸)، اشخاص حقیقی می‌توانند یک ماه دیرتر یعنی تا آخر تیر ماه سال ۹۹، اظهار نامه مالیاتی خود را به سازمان مالیات تسلیم کنند.

2- اظهارنامه مالیاتی مودی حقوقی

بر اساس ماده 110 قانون مالیاتی کشور، تمام اشخاص حقوقی، شرکت‌های حقوقی که نام آنها در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده، وزارت خانه‌ها، تشکل‌های قانونی و اتحادیه‌های صنفی باید  حق مالیات خود را به سازمان مالیاتی کشور پرداخت کنند.

این دسته از مشمولان مالیات باید تمام اطلاعات مالی خود از سود و زیان گرفته تا درآمد و هزینه را در اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی درج کنند و با تکمیل شدن آن را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند.

همانطور که در بخش قبل اشاره کوچکی به آن شد مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی به زمان اعلامی اداره مالیات بستگی دارد که در حالت کلی معمولا در پایان تیر ماه هر سال است.

نکته قابل توجه درمورد مهلت ارسال اظهارنامه این است که با توجه به تبصره جدیدی که سازمان امو مالیاتی کشور به خاطر شیوع ویروس کرونا در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۹۹ وضع کرده است، برای اظهارنامه مالیاتی سال گذشته (۹۸)، اشخاص حقوقی می‌توانند دو ماه دیرتر یعنی تا آخر شهریور ماه سال ۹۹، اظهار نامه مالیاتی خود را به سازمان مالیات تسلیم کنند.

حتما بخوانید: مراحل پیگیری اعتراض مالیاتی به چه صورت است؟ 

3- اظهارنامه مالیات بر ارث

مالیات بر ارث نیز نوع دیگری از اظهار نامه مالیاتی است.

احتمالا برای بسیاری از شما پیش آمده و دیده باشید که پس از مرگ فردی، یک ثروت و دارایی به وارثان او می‌رسد و طبق قانون بین آنها تقسیم بندی می‌شود.

طبق قانون مالیاتی کشور، افرادی که ارث به آنها می‌رسد مشمول مالیات بوده  و باید حق مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند.

مالیات بر ارث جزو مالیات‌های مستقیم بوده که فرم‌های مخصوص آن در در سایت سازمان مالیات کشور قرار دارد که افراد مشمول آن را دریافت و پس از تکمیل آن را به اداره مالیات تقدیم می‌کنند.

حال این مالیات بر ارث خود به دو دسته تقسیم می‌شود، یکی مالیات بر دارایی که پس از مرگ فرد به جا می‌ماند و ممکن است به ورثه برسد یا نرسد، مانند زمانی که فردی دارای فرزندی برای وارث شدن ندارد. که در این صورت نیز باید مالیات آن پرداخته شود و دیگری مالیات بر ارث مستقیم، یعنی آنچه از دارایی فرد پس از مرگش به طور مستقیم به وراث می‌رسد.

مالیات بر ارث می‌تواند به صورت جداگانه یا کلی پرداخت شود، به این صورت که تک تک وراث بخشی از مالیات را پرداخت کنند یا اینکه یک نفر مجموع مالیات بر ارث را پرداخت کند.

بنابراین هیچ الزامی در مورد اینکه مالیات به صورت یکجا پرداخت شود وجود ندارد.

در مورد مهلتی که سازمان امور مالیاتی به پرداخت مالیات بر ارث داده باید گف که این سازمان تا یک سال پس از مرگ متوفی فرصت داده که اظهارنامه مالیات بر ارث تسلیم سازمان شود.

اگر مهلت تعیین شده وراث اقدام به ارسال و تسلیم اظهارنامه نکنند در زمان ارایه اظهارنامه علاوه بر مالیات در نظر گرفته شده، هزینه فن و دفن نیز به آن اضافه خواهد شد.

4- اظهارنامه مالیات بر املاک و مستغلات

املاک و مستغلات چه در حوزه اجاره چه خرید و فروش، مشمول مالیات می‌شوند.

اظهارنامه املاک و مستغلات باید توسط مودی و در زمان اجاره دادن ملک یا خرید و فروش آن به سازمان مالیاتی کشور ارایه شود.

در خصوص مالیات بر اجاره ذکر این نکته جالب است که در قراردادهای دسته اول، مالک عهده‌دار اظهارنامه مالیاتی است و در قراردادهای دسته دوم بر عهده مستاجر است.

املاک و مستغلات خالی از سال دوم مشمول مالیات می‌شوند و میزان مالیات برای آنها نیز هر ساله متفاوت خواهد بود.

اما مهلت ارسال اظهارنامه املاک و مستغلات به چه صورت است؟ در پاسخ باید گفت مهلتی که سازمان مالیاتی کشور تعیین گرده پایان تیر ماه هر سال است.

همچنین مالیات بر خرید و فروش ملک نیز حداکثر تا یک ماه پس از معامله زمان دارد که پرداخت شود.

اگر خارج از این مهلت تعیین شده پرداخت شود مشمول جریمه دیرکرد نیز خواهد شد.

حتما بخوانید: تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی 

 5- اظهارنامه مشاغل خودرویی

صنف خودرویی کشور نیز باید اظهار نامه مالیاتی ارایه کنند.

در بین مشاغل، افرادی که راننده تاکسی، اتوبوس، کامیون ، خودروی باری، عمومی و راه‌سازی هستند باید اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل خودرو را پرداخت کنند.

این صنف می‌توانند با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت در سرتاسر کشور و همچنین دفاتر پست به پرداخت مالیت اقدام کنند.

مهلت ارسال این نوع اظهار نامه طبق قانون سازمان تامین اجتماعی، پایان هر سال است.

6- اظهارنامه انحلال شرکت

شرکت‌هایی که منحل می‌شوند نیز باید اظهارنامه مالیاتی به سازمان مالیات ارایه دهند.

پس از آن که هیات مدیره یک کشور تصمیم به انحلال شرکت می‌گیرد مطابق با ماده 114 و 116 قانون مالیات باید اقدام به تکمیل اظهارنامه مالیاتی کند.

در این اظهارنامه باید میزان سود و زیان و درآمد و هزینه‌های شرکت مشخص شود و تسلیم اداره مالیات شود.

مهلت ارسال این اظهارنامه نیز طبق قانون تا شش ماه پس از انحلال شرکت است.

حتما بخوانید: آنچه باید از مالیات بر ارزش افزوده بدانیم

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم در ابتدا به چیستی اظهارنامه مالیاتی و اهمیت آن بپردازیم.

در ادامه نیز اشاره کردیم که اظهارنامه مالیاتی انواع مختلفی دارد و شش نوع مهم آن را توضیح دادیم و مشخص کردیم که مهلت ارسال هرکدام طبق قانون مالیاتی کشور به چه صورت تعیین شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره در حوزه مالیاتی می‌توانید با افراد متخصص الو بیزینس تماس بگیرید و از راهکارهای مناسب آنها بهره‌مند شوید. 

پرسش و پاسخ