علیرضا راشدی اشرفی با بیش از ۳۰ سال سابقه فعالیت در امور بازرگانی و تجارت، مدرس و مشاور در زمینه واردات و صادرات کالا، تخصیص ارزر، ثبت سفارش و سایر زمینه های مرتبط.
مراحل، شرایط و مزایای اخذ کارت بازرگانی چگونه است؟
کارت بازرگانی با کار تجارت و صادرات گره خورده و بدون داشتن آن از انجام بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی محروم خواهید شد. برای دریافت کارت بازرگانی باید یک سری مراحل را پشت سر گذاشت و از برخی شرایط برخوردار باشید که در این مقاله صفر تا صد این موارد را شرح می‌دهیم.
کارت بازرگانی چیست؟
کشورها بعد از مدتی دریافتند که انجام مراودات اقتصادی و بازرگانی نیازمند ساماندهی و تنظیم قوانین و مقررات است. بنابراین یکی از مهم‌ترین اقدامات آنها، ملزم کردن تجار و بازرگانان برای دریافت کارت بازرگانی بود که سابقه آن در ایران به حدود 70 سال قبل برمی‌گردد. این کارت به نوعی یک شناسنامه تجاری به شمار می‌رود که وجه قانونی و رسمی به فعالیت‌های تجاری خواهد بخشید. دارندگان این کارت معمولا تجار، صادرکنندگان، بازرگانان، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی هستند که سابقه و فعالیت آنها برای نهادهای مربوطه احراز شده باشد. این دسته از افراد بدون داشتن کارت مذکور نمی‌توانن اقدام به فعالیت تجاری کنند. به گونه‌ای که در ماده 3 قانون مقررات صادرات و واردات مصوب سال 1372 بر این موضوع تاکید شده که افراد برای انجام فعالیت‌های صادرات و واردات نیازمند اخذ کارت بازرگانی هستند. این کارت به صورت یک ساله صادر شده و بعد از یک سال نیز دوباره قابل تمدید خواهد بود. همچنین امکان دارد که در حین داشتن کارت مذکور، نهادهای مربوطه بنا به دلایل مختلف از جمله تخطی از قوانین و مقررات آن را باطل کنند. لازم به ذکر است که علاوه بر افراد حقیقی مانند تجار و صادرکنندگان شخصی، اشخاص حقوقی مانند شرکت‌های تولیدی و سایر شرکت‌ها نیز می‌توانند برای دریافت این کارت اقدام کنند.
انواع کارت بازرگانی را بشناسیم
این نوع کارت‌ها را میتوان بر دو اساس تقسیم‌بندی کرد. یکی براساس نوع فعالیتی که از طریق آنها میتوان انجام داد و دیگری براساس حقیقی یا حقوقی بودن کارت است. با این حال، مهم‌ترین و اصلی‌ترین نوع آنها کارت بازرگانی اشخص حقیقی است. ابتدا به انواع کارت بازرگانی براساس نوع فعالیت قابل انجام از طریق آنها می‌پردازیم.
- تجاری: این نوع از کارت‌های اصلی‌ترین و رایج‌ترین کارت به شمار می‌روند. دارندگان این کارت می‌توانند فعالیت‌هایی مانند صادرات، واردات، ترخیص کالا و امور گمرکی، ثبت سفارش و مواردی از این قبیل انجام دهند.
- موردی: بسیاری از افراد هستند که صرفا برای یک بار خواهان انجام فرایندهای مربوط به تجارت و ترخیص کردن کالا هستند. این دسته از افراد می‌توانند کارت بازرگانی موردی دریافت کنند. این نوع کارت به نوعی یکبار مصرف خواهد بود.
- تولیدی و صنعتی: بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی نیاز به واردات مواد اولیه جهت تولید محصول دارند. آنها همچنین قصد دارند که خود به صورت مستقل محصولاتشان را صادر کنند. این دسته از فعالین اقتصادی می‌توانند کارت بازرگانی صنعتی دریافت کنند که با کارت تجاری متفاوت است.
- خدماتی: برخی دیگر از کسب‌وکارها نیز که دارای مجوز سرمایه‌گذاری و فعالیت در یک حوزه خاص بوده و نیازمند واردات برخی اقلام اولیه در حوزه فعالیت خود هستند، می‌توانند این نوع کارت را دریافت کنند. این کارت همانند کارت صنعتی بوده و صرفا زمینه فعالیت آنها متفاوت است.
- شرکت‌های تعاونی: این کارت مربوط به فعالین شرکت‌های تعاونی در سراسر کشور است. فعالین شرکت‌های تعاونی می‌توانند برای دریافت کارت مربوطه از طریق اتاق‌های تعاون سراسر کشور اقدام کنند.
- اشخاص حقیقی: فارغ از حوزه فعالیت، میتوان کارت بازرگانی را براساس شخصی که از آن استفاده می‌کند نیز تقسیم‌بندی کرد. اشخاص حقیقی افرادی هستند که به صورت شخصی اقدام به تجارت کرده و فرایند اخذ کارت برای آنها متفاوت از اشخاص حقوقی است.
- اشخاص حقوقی: علاوه بر اشخاص حقیقی، افراد حقوقی از قبیل شرکت‌ها، اتحادیه‌ها، سندیکاها و سایر موسسات و نهادهای مشابه می‌توانند برای انجام امور بازرگانی و تجارت، کارت بازرگانی اشخاص حقوقی دریافت کنند.
مزایای کارت بازرگانی چیست؟
پیش‌تر به صورت خلاصه به مزایای کارت بازرگانی اشاره شد. اما در اینجا قصد داریم تا مفصل‌تر به این موضوع بپردازیم. شاید برای شما هم این سوال در ذهن ایجاد شده باشد که چرا برخی از فعالان اقتصادی تا بدین اندازه به دنبال اخذ چنین کارتی هستند. ما به مهم‌ترین مزایای کارت بازرگانی در فهرست زیر اشاره کرده‌ایم. هر چند که ممکن است مزایای دیگر نیز در این خصوص وجود داشته باشد.
- امکان صادرات به خارج از کشور
- عضویت در اتاق بازرگانی و استفاده از مزایای آن
- ارتباطات و شبکه‌سازی با بازرگانان و تجار داخلی خارجی
- واردات کالا از مناطق آزاد کشور
- فراهم شدن شرایط ثبت علائم تجاری و برند
- امکان واردات از سایر کشورها
- امکان اخذ ویزا جهت شرکت در رویدادهای تجاری
- شرایط شرکت در نمایشگاه‌های تجاری
- ایجاد شخصیت و اعتبار تجاری
- تبادل اطلاعات تجاری میان کشورهای مختلف
برای دریافت کارت بازرگانی به کجا مراجعه کنیم؟
این سوال یکی از رایج‌ترین سوالات فعالین اقتصادی برای اخذ کارت بازرگانی است. در پاسخ به این سوال باید گفت که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصلی‌ترین نهادی است که اقدام به صدور کارت برای فعالان اقتصادی می‌کند. مرکز اصلی اتاق‌های بازرگانی در تهران بوده و اتاق‌های بازرگانی سراسر استان‌ها نیز همواره فعال هستند. با این حال، علاوه بر اتاق بازرگانی معمولا نهادهای دیگری از جمله نهادهای دولتی در فرایند صدور کارت نقش دارند. روال اصلی بدین صورت است که وظیفه اصلی بر عهده اتاق بازرگانی است، اما تایید نهادهای دیگر نیز برای صدور کارت الزامی است. شما مدارک خود را به اتاق بازرگانی تحویل داده و در صورت نبود مشکل، برای اخذ تایید به وزارت صمت ارسال می‌شود. هر چند که ممکن است از سایر نهادها و ارگان دیگر نیز استعلام شود. سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند اصلی‌ترین سامانه برای ثبت نام فعالین و بازرگانان است. ما به سوال «برای دریافت کارت بازرگانی به کجا مراجعه نمایم؟» اشاره کردیم. اکنون به شرایط و مدارک لازم برای اخذ این کارت اشاره می‌کنیم.
شرایط گرفتن کارت بازرگانی
برای اخذ این کارت یک سری مدارک و شرایط مورد نیاز است. مدارک لازم برای افراد حقیقی و حقوقی اندکی متفاوت هستند. هر چند که اشتراکات زیادی نیز دارند. ضمن آنکه شرایط اخذ کارت برای این دو دسته نیز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. از مهم‌ترین این شاخص‌ها میتوان به موارد زیر برای اشخاص حقیقی یا حقوقی اشاره کرد. هر چند که ممکن است این شرایط با گذر زمان دستخوش تغییر یا اصلاح شود.
شرایط گرفتن کارت بازرگانی اشخاص حقیقی
اشخاص حقیقی افرادی هستند که بهه صورت شخصی اقدام به اخذ کارت کرده و به فعالیت اقتصادی مشغول می‌شوند. براساس قانون این دسته از افراد باید یک سری از شرایط را دارا باشند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
- فرد نباید کمتر از 24 سال سن داشته باشد.
- سه سال سابقه در زمینه بازرگانی یا داشتن مدرک تحصیلی مرتبط
- ارائه مستندات تسلیم اظهارنامه مالیاتی
- داشتن سرمایه مناسب با حوزه فعالیت
- ارائه تعهد در خصوص عدم استفاده غیرقانونی از کارت
- داشتن محل فعالیت و کسبوکار الزامی است.
- با قوانین مالی، گمرک، اداری و سایر قوانین مرتبط آشنا باشد.
- ارائه دفاتر پلمپ شده و اظهارنامه ثبتی
- داشتن صلاحیت اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی
- تعهد در زمینه تبعیت از سیاست‌های تجاری دولت
جزئیات مربوط به این شرایط معمولا در گذر زمان دچار تغییر می‌شود. به عنوان مثال، در خصوص داشتن سرمایه مناسب، در حال حاضر برای اشخاص حقیقی و حقوقی به ترتیب داشتن حساب جاری به میزان حداقل 20 و 30 میلیون تومان لازم است. همچنین برای احراز شرایط مربوط به داشتن سوابق مرتبط معمولا نیاز است اشخاص حقیقی و حقوقی مدارک مربوط به فعالیت خود مانند حکم کارگزینی، سوابق بیمه یا روزنامه رسمی را ارائه دهند.
شرایط گرفتن کارت بازرگانی اشخاص حقوقی
این اشخاص نیازمند داشتن برخی شرایط برای اخذ کارت هستند که با شرایط اشخاص حقیقی متفاوت است. اشخاص حقوقی همان شرکت‌ها، کسب‌وکارها، اتحادیه‌ها و تشکل‌های مختلف هستند. از مهم‌ترین این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن پروانه کسبوکار و مجوز فعالیت
- داشتن محل اقامت و محل کار مورد تایید
- ارائه مستندات لازم در خصوص فعالیت اقتصادی
- عدم ورشکستگی
- دارا بودن سابقه خدمت در زمینه اقتصادی
- دارا بودن حساب جاری به میزان 200 میلیون تومان
مدارک صدور کارت بازرگانی
در قسمت قبل به مهم‌ترین شرایط دریافت کارت برای اشخاص حقیقی و حقوقی اشاره کردیم. در اینجا قصد داریم تا به مهم‌ترین مدارک اشاره کنیم. مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقیقی و حقوقی تفاوت دارند. هر چند برخی فاکتورهای مشابه نیز در میان آنها دیده می‌شود.
مدارک مورد نیاز صدور کارت بازرگانی اشخاص حقیقی
معمولا هر چند سال یکبار مدارک لازم برای دریافت کارت تغییر می‌یابد یا اصلاحاتی در آنها رخ می‌‌دهد. اما مهم‌ترین مدارکی که برای دریافت کارت اشخاص حقیقی مورد نیاز بوده، معمولا به قرار زیر است:
- داشتن عکس تمام رخ، ساده با پیش‌زمینه سفید
- ارائه اصل کارت ملی
- ارائه اظهارنامه ثبت‌نام در دفاتر بازرگانی با تایید
- ارائه گواهی سوءپیشینه
- گواهی بانکی تایید حساب جاری
- ارائه فرم دال اتاق بازرگانی به همره امضا و تایید دفتر اسناد رسمی
- داشتن اصل مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم)
- ارائه کارت پایان خدمت یا معافیت دائم از خدمت
- ارائه کد اقتصادی
- پرداخت هزینه‌ها از طریق سامانه
ما به مهم‌ترین مدارک در این خصوص اشاره کردیم. با این حال، امکان دارد که برخی مدارک و اسناد دیگر نیز مورد نیاز باشد یا آنکه مدارک فوق به مرور دچار تغییر شوند. یعنی گزینه‌هایی از آنها حذف یا اضافه شود.
مدارک مورد نیاز صدور کارت بازرگانی اشخاص حقوقی
مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقوقی نیز در بسیاری موارد شبیه به اشخاص حقیقی است. هر چند تفاوت‌هایی نیز میان آنها دیده می‌شود. لیست زیر مهم‌ترین مدارک مورد نیاز صدور کارت بازرگانی اشخاص حقوقی است.
- روزنامه رسمی مربوط به ایجاد یا تغییر در شرکت
- کارت ملی مدیرعامل شرکت
- ارائه گواهی عدم سوءپیشینه
- ارائه اظهارنامه ثبت‌نام در دفاتر بازرگانی
- ارائه اسناد مربوط به محل و دفتر کار
- ارائه فرم دال اتاق بازرگانی
- ارائه تقاضانامه ثبت شرکت‌های با مسئولیت محدود
- ارائه کد اقتصادی جدید
علاوه بر موارد فوق، معمولا برخی مدارک و اسناد دیگر نیز مورد نیاز است.
مشاوران مرتبط
علیرضا راشدی
هادی نیلی احمدآبادی
صادرات به عراق و کشورهای حاشیه دریای خزر موضوعی است که هادی نیلی احمدآبادی نزدیک به ۱۵ سال در آن سابقه فعالیت داشته و می تواند به سوالات شما در این خصوص پاسخ دهد.
مهدی حیاتبخش
مهدی حیاتبخش دارای سابقه اجرایی طولانی در پروژه های بین المللی توسعه بازار، صادرات و واردات است. او همچنین تجربه صادرات محصولات ایرانی به چین، اروپا و روسیه را به صورت اجرایی در کارنامه خود دارد.
برای صادرات به عراق چه باید کرد؟
آموزش صادرات به افغانستان را اینجا بخوانید
آنچه از قوانین صادراتی باید بدانیم
صادرات به پاکستان را چگونه آغاز کنیم؟
صادرات به قرقیزستان را از کجا شروع کنیم؟
روش‌های مرسوم صادرات را بشناسیم
برای واردات از چین چه باید کرد؟
با گام‌ها، مراحل و نحوه بازاریابی صادراتی آشنا شویم
نهادهای درگیر با صادرات و خدماتی که ارائه میدهند
ترخیص کالا و رویههای گمرکی در صادرات چگونه است؟
بیمه بار صادراتی چیست و چه انواعی دارد؟
صادرات به عمان؛ چرا و چگونه؟
چگونه به قطر صادرات کنیم؟
