آشنایی با حمل‌ونقل بین‌الملی 

انسان‌ها و به طور کل کشورها از دیرباز تاکنون به دادوستد و تجارت کالا نیاز مبرم داشته‌اند. تجارت به هر صورتی که باشد، بی‌نیاز از حمل‌ونقل نیست. حمل‌ونقل کالا نیازمند رعایت برخی الزامات بوده که بدون توجه به آنها نمی‌توان برای صادرات اقدام کرد.

قبل از آنکه به انواع شیوه‌های حمل‌ونقل اشاره کنیم، بد نیست بدانیم که اساسا «حمل‌ونقل بین‌المللی چیست؟» در تجارت بین‌الملل، یک کالا ممکن است از مرزهای یک یا چند کشور عبور کرده تا به مقصد برسد. بنابراین حمل‌ونقل بین‌المللی اشاره به روش‌هایی دارد که یک کالا از مبدا شروع به حرکت کرده و به مقصد مورد نظر می‌رسد.

از این رو در اینجا باید یک سری الزامات و قوانین‌ بین‌المللی از جانب خریدار یا فروشنده رعایت شود. این در حالی است که در حمل‌ونقل داخلی صرفا استانداردها و و رویه‌های داخلی مدنظر قرار می‌گیرد.

نحوه بسته‌بندی، شیوه‌های مختلف حمل، در نظر گرفتن قواعد بین‌المللی از جمله اینکوترمز و برخی موارد دیگر از جمله الزامات مهمی هستند که باید در حمل‌ونقل بین‌المللی به آنها توجه کرد.

در این نوع حمل‌ونقل ممکن است محموله مورد نظر یک کالا، بسته، نامه یا هر مورد دیگری باشد. برای این کار نیاز است که شما به عنوان صادرکننده یا واردکننده به قوانین بین‌المللی، اصطلاحات بازرگانی خارجی، رویه‌های مرسوم و برخی نکات دیگر مسلط باشید.

حتما بخوانید: اصول و قواعد مکاتبات بازرگانی خارجی چگونه باشد؟ 

روش‌های مختلفی در این خصوص وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به حمل‌ونقل جاده‌ای، هوایی، ریلی و دریایی اشاره کرد. هر کدام از این روش‌ها دارای مزایا و معایب مختلفی بوده که بهتر است قبل از صادرات کالا یا واردات، به آن دقت کرد.

در ادامه ضمن تعریف هر کدام از این روش‌ها، به مزایا و معایب آنها اشاره خواهیم کرد. معمولا دو رویه مرسوم در حمل‌ونقل بین‌المللی وجود دارد که شامل روش‌ کریر (CARRIER) و روش فورواردر (FORWARDER) است.

این دو رویه در تمام روش‌های حمل‌ونقل از قبیل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی وجود داشته و علی‌رغم شباهت‌هایی که دارند، تفاوت‌هایی نیز بین آنها مشاهده شده که به آنها اشاره می‌کنیم. 

تفاوت کریر و فورواردر در چیست؟ 

شرکت‌های کریر و فورواردر دو نوع از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی کالا و بازیگران این حوزه محسوب شده که تجار و بازرگانان کالاهای خود را معمولا از طریق آنها صادر می‌کنند. البته کریر و فورواردر ممکن است یک شخص حقیقی یا حقوقی باشند.

کریر به یک شرکت حمل‌ونقل کالا گفته می‌شود که از طریق انعقاد قرارداد با فرستنده یا صادرکننده کالا، متعهد می‌شود که بار مورد نظر را به مقصد برساند. معمولا اینگونه بوده که شرکت‌های کریر خود مالک و صاحب وسیله حمل و نقل نیز هستند یا آنکه آن را اجاره کرده‌ند.

از جمله شرکت‌های کریر می‌توان شرکت‌هایی را نام برد که در زمینه‌های هوایی، ریلی، دریایی و سایر روش‌ها فعالیت دارند. شرکت‌های کریر بر مراحل مختلف حمل کالا از جمله بارگیری، تحویل کالا به گیرنده آن در مقصد، انجام مراحل گمرکی و برخی موارد دیگر نظارت داشته و آنها را انجام می‌دهند. بنابراین دایره خدمات و البته مسئولیت آنها بالاتر از شرکت‌های فورواردی است. 

انواع روش‌های حمل‌ونقل بین‌المللی 

شرکت‌های فورواردی اشخاص حقوقی یا حتی بعضا حقیقی بوده که از طرف‌ فرستنده یا صادرکننده کالا مبلغ خاصی را دریافت و در قبال آن زمینه‌های ارسال کالای مورد نظر را فراهم می‌کند. در واقع فورواردر به نوعی یک واسطه محسوب می‌شود.

واسطه‌ای که یک طرف آن صادرکننده کالا و طرف دیگر شرکت‌های حمل‌ونقل و باربری هستند. در این روش، فورواردر معمولا مسئولیت حمل بار را بر عهده نداشته و بنابراین ریسک آن از روش کریر بیشتر خواهد بود.

هر چند که غالبا روش‌های حمل کالا از این طریق ارزان‌تر از روش قبلی است. فورواردر برخلاف شرکت‌های کریر خود صاحب یا اجاره‌کننده وسیله حمل کالا نیست و این کار شرکت‌های حمل‌ونقل با واسطه او انجام می‌‌دهند. 

حمل‌ونقل هوایی؛ مزایا و معایب آن 

 حمل‌ونقل هوایی نسبت به سایر روش‌ها یک روش جدید به شمار می‌رود. معمولا در هر کشوری پایانه‌های هوایی باربری وجود دارد که از آنها به عنوان فرودگاه‌های باربری نیز یاد می‌کنند.

در ایران نیز چندین فرودگاه باربری و صادرات کالا وجود دارد که فرودگاه پیام کرج یکی از آنها محسوب می‌شود. در میان روش‌های مختلف حمل‌ونقل معمولا از روش هوایی کمتر استفاده می‌شود. این روش مزایا و معایبی را به همراه دارد که به صورت زیر است: 

 بهترین حالت برای استفاده از روش هوایی زمانی است که شما قصد دارید که یک کالای فاسدشدنی را صادر کرده یا آنکه بنا به هر دلیل زمان رسیدن کالا به مقصد برای شما مهم باشد. در غیر اینصورت بهتر است از سایر روش‌های حمل‌ونقل استفاده کرد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم. 

حمل‌ونقل جاده‌ای؛ مزایا و معایب آن 

حمل‌ونقل جاده‌ای قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین روش حمل‌ونقل کالا از سراسر جهان بوده که هم‌اکنون نیز حجم قابل توجهی از تجارت دنیا از این طریق صورت می‌گیرد. جاده ابریشم و سایر راه‌های ارتباطی بین کشورها، شاهدی بر قدیمی بودن این روش است.

بخوانید حتما: آشنایی با اصطلاحات مهم در بازرگانی خارجی 

از آنجا که ایران با همسایگان خود ارتباطات تجاری زیادی داشته، بنابراین بخش قابل توجهی از صادرات کالا از طریق روش جاده‌ای صورت می‌گیرد. روش جاده‌ای را می‌توان یکی از مرسوم‌ترین روش‌ها در حمل‌ونقل کالا دانست.

کامیون اصلی‌ترین روش حمل‌ونقل کالا در روش جاده‌ای بوده و شرکت‌های حمل‌ونقل زمینی اصلی‌ترین بازیگر این حوزه هستند. از مزایا و معایب آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

 حمل‌ونقل ریلی؛ مزایا و معایب آن 

 حمل‌ونقلی ریلی نیز یکی دیگر از روش‌های حمل‌ونقل زمینی بوده که علی‌رغم شباهت‌هایی که با روش جاده‌ای داشته، اما تفاوت‌هایی نیز دارند. قطارهای باری وسیله حمل کالا در روش ریلی هستند.

در ایران نیز ارتباط ریلی با برخی از کشورهای همسایه برقرار شده و انتظار می‌رود که این ارتباط در آینده بیشتر گسترش یابد. از طریق ارتباط ریلی با برخی از کشورهای همسایه می‌توان به بسیاری دیگر از کشورها و بازارهای دیگر دسترسی داشت.

از روش ریلی در ایران بیشتر برای برخی از کشورها از جمله کشورهای اوراسیا و ترکیه استفاده می‌شود. از مهم‌ترین مزایا و معایب روش ریلی می‌توان موارد زیر را نام برد: 

حتما بخوانید: روش‌های مرسوم صادرات را بشناسیم

حمل‌ونقل دریایی؛ مزایا و معایب آن 

 بدون اغراق می‌توان گفت که بیشترین حجم کالاها از طریق حمل‌ونقل دریایی صورت می‌گیرد و یکی از مرسوم‌ترین انواع روش‌های حمل‌ونقل بین‌المللی کالا محسوب می‌شود. نصف وسعت زمین را آب دریا و اقیانوس‌ها پوشانده و تقریبا اکثر کشورهای جهان به آب‌های آزاد و دریاها راه دارند.

ایران نیز به یکی از مهم‌ترین آبراه‌های جهان یعنی خلیج فارس دسترسی داشته و حجم بسیار زیادی از کالاهای تولیدی کشور از این راه صادر می‌شود. ضمن آنکه دریای مازندران نیز راه ارتباطی بسیار مناسبی برای ارتباط و صادرات کالا به کشورهای اوراسیا محسوب می‌شود که کشورهای مختلفی را در بر می‌گیرد. از مهم‌ترین مزایا و معایب حمل‌ونقل دریایی موارد زیر را می‌توان نام برد: 

علاوه بر روش‌های فوق می‌توان روش‌های دیگری را نیز در این خصوص نام برد که از جمله آنها می‌توان روش مرکب را نام برد که ترکیبی از روش‌های مذکور است. 

پرسش و پاسخ

مطالب مرتبط