انواع اصطلاحات مهم در بازرگانی خارجی و اهمیت آنها

تجارت و بازرگانی از زمان پیدایش انسان تاکنون وجود داشته و در آینده نیز همچنان وجود خواهد داشت. هر چند روندها و فرایندهای انجام این کار به مرور زمان دچار تغییر و تحول شده، اما داد و ستد کالا همواره یکی از مهم‌ترین نیازهای بشر بوده و در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

با این حال، انجام این کار مستلزم داشتن مهارت در برخی حوزه‌ها و مسائل بوده که یکی از مهم‌ترین آنها تسلط بر اصطلاحات بازرگانی خارجی است. اصطلاحات بازرگانی مهم در بازرگانی خارجی، واژگانی بوده که به صورت متفق‌القول مورد قبول تمام کشورها، تجار و بازرگانان جهان است.

حتما بخوانید: اصول و قواعد مکاتبات بازرگانی خارجی چگونه است؟ 

این واژگان هر کدام دارای بار معنایی خاصی در بازرگانی خارجی بوده و تسلط بر آنها بر تمام فعالان این حوزه ضروری است. اهمیت اصطلاحات تجارت بین‌الملل از آنجاست که هم در مکاتبات تجاری و هم در مذاکرات بازرگانی با طرف‌های خارجی اهمیت خواهد داشت.

بنابراین عدم تسلط بر آنها، افراد را به دردسر خواهد انداخت. ما در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به مهم‌ترین این اصطلاحات اشاره و آنها را تعریف کنیم. 

اظهارنامه گمرکی کالا World Customs Organization

این اصطلاح مربوط به زمانی است که واردکننده یا صادرکننده قصد صادرات یا واردات کالای خود را داشته و نیاز به ترخیص کالا دارد. در اینجا فرد باید کالای خود و ویژگی‌های آن را در فرم مربوطه وارد کند تا مسئولان گمرکی آن را بررسی کنند.

در واقع در اینجا صادرکننده یا واردکننده جهت ترخیص کالا، آن را به زبان خود معرفی خواهد کرد. تمام کالاها برای ورود یا خروج از کشور باید دارای اظهارنامه گمرکی بوده و این سند، یک الزام حقوقی برای فرد محسوب می‌شود. یعنی مسئولیت اظهارنامه و مشخصات درج شده در آن بر عهده فرد خواهد بود. 

گواهی بیمه Insurance Certificate

 گواهی بیمه سند و برگه‌ای است که نشان می‌دهد بیمه‌نامه برای کالای مذکور صادر شده است. بیمه کردن کالا در امر تجارت و بازرگانی معمولا ضروری بوده و این کار توسط شرکت‌های بیمه‌ای در داخل یا خارج از کشور صورت می‌گیرد. گواهی بیمه برگه‌ای است که معمولا قابلیت انتقال ندارد. 

اظهارنامه مبدا Declaration of Origin

اظهارنامه مبدا یکی دیگر از اصطلاحات بازرگانی خارجی است. اظهارنامه مبدا سندی است که در آن در خصوص مبدا کالای مورد نظر توضیح داده شده است. این سند می‌تواند فاکتور کالا یا هر برگه دیگری باشد. اظهارنامه مبدا توسط فردی که کالا را تولید کرده یا فردی که آن را صادر می‌کند، نوشته می‌شود. 

سیاهه تجاری Commercial Invoice

سیاهه تجاری برگه‌ای است که در آن مشخصات مربوط به کالا نوشته و از جانب فروشنده به نام خریدار صادر خواهد شد. در واقع براساس این سند هزینه کالای مورد نظر به حساب خریدار زده خواهد شد.

سیاهه تجاری باید حاوی برخی اطلاعات مهم از قبیل مشخصات خریدار و فروشنده، وزن کالا، ویژگی‌های کالا، قیمت، شرایط پرداخت هزینه و برخی مواد باشد. 

 پیش‌فاکتور Proforma Invoice (پروفرما)

پیش‌فاکتور یکی از اصلی‌ترین اصطلاحات مهم در بازرگانی خارجی است. پیش‌فاکتور در واقع یک سند یا توافق‌نامه اولیه محسوب می‌شود.

در واقع بعد از آنکه خریدار و فروشنده به توافق اولیه در خصوص معامله دست یافتند، فروشنده کالا پیش‌فاکتور را به نام خریدار صادر می‌کند. با استفاده از این پیش‌فاکتور، خریدار می‌تواند در کشور خود مقدمات ثبت سفارش کالا را انجام دهد. 

وزن قانونی کالا Declaration of gross weight

وزن قانونی زمانی اهمیت پیدا می‌کند که حقوق ورودی کالا براساس وزن آن تعیین شود. براساس قانون گمرک، وزن قانونی کالا برابر است با وزن ناخالصی (وزن با ظرف) که وزن ظرف از آن کم شده باشد.

معمولا به این صورت بوده در گمرک وزن ظرف‌ها کاملا مشخص و تعیین شده است. بنابراین به راحتی می‌توان آنها را کم کرد. وزن قانونی مبنایی برای پرداخت عوارض و حقوق گمرکی خواهد شد. 

سود بازرگانی Commercial Profit

سود بازرگانی مبلغی بوده که علاوه بر حقوق گمرکی و عوارض به هنگام واردات برخی از کالاها گرفته می‌شود. انجام این کار با استناد به مصوبه هیئت وزیران بوده و بیشتر به منظور حمایت از تولید داخلی صورت می‌گیرد.

میزان سود بازرگانی متغیر بوده و هر ساله می‌تواند تغییر یابد. بنابراین یک عدد ثابت و مشخص نیست. ضمن آنکه سود بازرگانی از تمام کالاها گرفته نشده و مربوط به برخی کالاهای خاص است. همچنین سود بازرگانی ارتباطی به کالاهای صادراتی ندارد.

حتما بخوانید: نقل‌وانتقال ارزی در صادرات و تجارت چگونه است؟ 

 کارنه تیر TIR Carnet

این اصطلاح بازرگانی خارجی مربوط به حمل و نقل زمینی کالا است. تصور کنید یک کالا از مقصد روسیه به وسیله زمینی به ایران ارسال می‌شود. در بین راه باید از برخی کشورهای دیگر عبور کند. کارنه تیر باعث می‌شود تا تشریفات و امور گمرکی مربوط به کشورهای مابین دو کشور حذف شود. این کار روند تجارت کالا را از راه زمینی بسیار آسان خواهد کرد. 

مانیفست Manifest

مانیفست یکی دیگر از اصطلاحات تجاری بوده که بسیاری از افراد با بارنامه آن را اشتباه می‌گیرند. مانیفست اشاره به مجموعه بارهای مختلفی دارد که توسط یک وسیله نقلیه حمل می‌شود. فارغ از این که آن بارها متعلق به چه افرادی خواهد بود.

معمولا توسط هر وسیله نقلیه (کشتی، قطار، هواپیما، کامیون) ممکن است مجموعه‌ای از بارها حمل شود و همه آنها متعلق به یک نفر نباشد. مانیفست شامل برخی اطلاعات از قبیل گیرنده، فرستنده، ویژگی‌های کالا، سند حمل و برخی اطلاعات دیگر است. 

بحث اینکوترمز یکی از اصلی‌ترین مباحث در انواع اصطلاحات بازرگانی خارجی است. 

بارنامه یا اسناد حمل

بارنامه که به آن اسناد حمل نیز می‌گویند به سندی اشاره دارد که معمولا توسط حمل کننده کالا صادر می‌شود. در بارنامه غالبا اطلاعات مهمی از قبیل مشخصات عامل حمل کالا، مشخصات گیرنده، هزینه حمل، نوع وسیله حمل، بندر بارگیری و تخلیه نوشته می‌شود.

داشتن بارنامه نقش زیادی در خصوص دریافت خسارت از شرکت‌های بیمه دارد. بارنامه‌ها خود در انواع مختلفی صادر می‌شوند که شامل بارنامه دریایی، هوایی، راه‌آهن، کامیون و سایر بارنامه‌های دیگر است. 

 استریپ strip

استریپ به عملیاتی گفته می‌شود که در آن کالای مورد نظر بعد از رسیدن به مقصد بارگیری و به کامیون یا وسیله نقلیه انتقال داده می‌شود که در واقع همان عملیات تخلیه است.

در استریپ باید صاحب کالا یا نماینده وی به همراه لیست جابجایی حضور داشته باشد. عملیات تخلیه معمولا توسط لیفتراک از طریق کارگران صورت می‌گیرد. استافینگ نیز معمولا عکس استریپ خواهد بود. در استافینگ معمولا کالا از کامیون به داخل کانتینر منتقل می‌شود. 

اینکوترمز چیست و چه اهمیتی دارد؟ 

در قسمت‌های قبل به مجموعه‌ای از مهم‌ترین انواع اصطلاحات بازرگانی اشاره کردیم. اما در اینجا قصد داریم تا به مهم‌ترین موضوع در این خصوص یعنی اینکوترمز (Incoterms) بپردازیم. این اصطلاح ترکیبی از سه کلمه لاتین (International Commercial Terms) بوده که به معنای واژگان بین‌المللی بازرگانی است.

یک کالا از بدو تولید تا رسیدن به دست خریدار مراحل مختلفی را طی می‌کند. ممکن است به صورت‌های مختلفی این کالا به دست خریدار برسد. اصطلاحات اینکوترمز به صورت بین‌المللی بوده و در برگیرنده حالت‌های مختلف رسیدن کالا از تولیدکننده به خریدار است. به صورتی که در هر کدام از این حالت‌ها، مسئولیت‌ها و هزینه‌های را برای طرفین مشخص کرده است.

در حالات مختلف تحویل کالا، ممکن است دو طرف خریدار و فروشنده متقبل مسئولیت‌ها و هزینه‌های مختلف شوند. Incoterms برای هر کدام از این حالات، واژگان و اصطلاحات مختلف را در نظر گرفته است.

اتاق بازرگانی بین‌المللی مسئول تدوین اینکوترمز بوده و هر 10 سال یکبار آن را مورد بازبینی قرار می‌دهد. در حال حاضر جدیدترین نسخه آن اینکوترمز 2020 بوده که جدیدا تدوین شده است. این نسخه دچار تغییراتی نسبت به نسخه 2010 است.

حتما بخوانید: آشنایی با اصطلاحات مهم در بازرگانی خارجی 

اما سوال این است که اینکوترمز چه کاربردی دارد؟ فرض کنید که تولیدکننده یا صادرکننده یک کالا هستید، شما می‌توانید کالای تولید خود را در درب کارخانه یا در نقاط دیگری به خریدار تحویل دهید. بنابراین در قرارداد تجاری و اسناد مربوطه نیاز است که چگونگی تحویل کالا کاملا شرح داده شود.

در اینجاست که باید از اینکوترمز استفاده کنید. یعنی در قراردادها و اسناد حقوقی فی‌مابین طرفین ذکر می‌کنید که براساس کدام یک از حالا مختلف اینکوترمز قصد دارید کالا را به خریدار تحویل دهید.

بنابراین با این کار جای هر گونه تفسیر و تحلیل شخصی گرفته می‌شود و دو طرف می‌توانند به یک سند واحد استناد کنند. برای استفاده از قواعد اینکوترمز باید سه نکته مهم را در نظر بگیرید.

نکته اول این است که حتما از قاعده اینکوترمز انتخاب شده را مشخص کنید. به عنوان مثال، ممکن است که شما قصد داشته باشید که از قاعده CIF استفاده کنید. سپس باید نام مکان و بندری که در آنحا کالا را به خریدار تحویل می‌دهید، ذکر کنید. اینکوترمز 2020 که جدیدترین نسخه بوده در یازده فصل و حالت مختلف تدوین شده است. 

پرسش و پاسخ

مطالب مرتبط