برند یا به عبارتی دیگر علامت تجاری، یک نشان، نماد و یا طرحی است که در دنیای وسیع تجارت، کالاها و خدمات شما را از کالاها و خدمات مشابه در بازار متمایز می‌سازد. در واقع برند تصویری از کسب و کار شماست که در ذهن مشتریان تا سال‌ها باقی می‌ماند به همین دلیل شرکت‌های معتبر در سراسر دنیا توجه ویژه‌ای به آن دارند. داشتن برند معتبر و مناسب یکی از مهمترین عوامل در بازاریابی است که ما در دیگر مطالب بلاگ به جنبه‌های مختلف آن پرداخته‌ایم.

در این مقاله نیز قصد داریم به این بپردازیم که قبل از انتخاب یا طراحی یک برند باید چه نکاتی را مد نظر قرار دهیم که نتیجه مطلوب‌تری به دست آید؛ بنابراین تا پایان مقاله ما را همراهی کنید.

حتما بخوانید: 6 گام برای ایجاد برند شخصی قدرتمند

نکات مهم ثبت برند چیست؟

ابتدا به نگاه قانون به برند را ببینیم که بر اساس آن طبق ماده 30 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری «نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص‌ کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد. علامت یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد."

برند نشان دهنده تعهد شما به مشتری است.

یک برند خوب دارای چندین ویژگی است از جمله:

• خاص و یونیک بودن
• متناسب با کسب و کار شما باشد
• طراحی منحصر به فرد
• جذابیت

اما در نظر داشته باشید که برای ثبت برند باید نکات مهمی را از قبل در نظر داشته باشید که ما در اینجا به چند مورد مهم از آنها اشاره می‌کنیم.

مطالعه بیشتر: آموزش گام به گام ثبت برند را اینجا بخوانید

1- عواقب عدم ثبت برند

تصور کنید شما دارای یک شرکت فعال در زمینه لوازم خانگی هستید، در چند سال اخیر توانسته‌اید از طریق کیفیت بالای محصولات و پشتیبانی به موقع و عالی، میزان بالایی از رضایت مشتریان را کسب کنید. از طرف دیگر بازار نسبتا خوبی در چند سال اخیر به دست آورده‌اید اما در زمینه ثبت برند خود اقدامی نکرده‌اید.

به صورت تصادفی با محصول بی‌کیفیتی مواجه می‌شوید که برند شما بر روی آن حک شده است، اما این محصول شما نیست! خوب مطمعنا در اولین فرصت از شرکتی که برند شما را مورد استفاده قرار داده است شکایت می‌کنید، اما متاسفانه شرکت رقیب برند شما را به نام خود ثبت کرده است. این سخت‌ترین قسمت ماجراست چون علاوه بر اینکه دیگر اجازه استفاده از برند خود را ندارید، تمام اعتماد مشتریان و بازار عالی کسب و کار خود را به رقیب واگذار کرده‌اید.

طبق ماده 31  قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری «حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد». در صورت استفاده سایر افراد از نام تجاری یا مشابه آن، صاحب برند می‎تواند فرد را مورد پیگرد قانونی قرار دهد.

توجه نمایید که در کشور ایران اولین نفری که اظهارنامه ثبت برند را ارسال کرده باشد به عنوان مالک برند مذکور شناخته می‌شود. پس در اولیت فرصت ممکن برند خود را با کمترین هزینه ثبت نمایید تا در آینده دچار ضررهای جبران ناپذیر نشوید.

حتما بخوانید: حق و حقوق و مزایای دارنده ثبت اختراع چیست؟ 

2- تشابه اسمی در ثبت برند

بر طبق ماده 32 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، امکان ثبت برندهای مشابه مطابق با تعاریف زیر وجود ندارد:

• «عین یا تقلید نشان نظامی‌، پرچم‌، یا سایر نشان‌های مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان‌های بین‌ الدولی یا سازمان‌هایی که تحت کنوانسیون‌های بین‌‌المللی تأسیس شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیت‌دار کشور مربوط یا سازمان ذی‌‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود».
• «عین یا به طرز گمراه‌ کننده‌‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است‌».
• «عین یا شبیه آن قبلا برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آن که عرفا میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد».
• عین علامتی باشد که قبلا به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به‌ لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود».

بدین صورت امکان ثبت علامت تجاری مشابه با برندهای معروف در زمینه کسب و کار مربوط یا کسب و کار متفاوت با آن در ایران، وجود ندارد. معیار معروف بودن یک علامت تجاری میزان شناخت آن علامت توسط مردم یک جامعه است.

توجه به این نکته خالی از لطف نیست که در صورت معروف بودن یک برند در خارج از کشور و عدم معروفیت آن در داخل کشور، این برند قابلیت ثبت در کشور را داراست.

بهتر است در هنگام انتخاب برند خود، قدرت خلاقیت خود را به کار ببرید و از برندهای مشابه با برندهای رقبا استفاده ننمایید. واقعیت امر این است که در صورت شباهت برند شما با برندهای دیگر، مشتری نسبت به محصولات شما بی‌اعتماد شده و به صورت ناخودآگاه به آن حس بی‌کیفیت بودن، بی‌اهمیت بودن و امثال آن پیدا می‌کند.

توصیه ما به شما این است که قبل از ثبت برند، از عدم ثبت عین یا مانند آن در طبقه مورد درخواست اطمینان حاصل فرمایید.

مطالعه بیشتر: ثبت اختراع داخلی و بین‌المللی؛ چگونه اختراعم را ثبت کنم؟ 

3- محدودیت‌های ثبت برند

• در هنگام ثبت برند (علامت تجاری) این نکته را مد نظر قرار دهید در صورتی که برند شما نتواند کالاها و خدمات شما را از سایر کالاها و خدمات متمایز سازد، این برند مورد تایید و ثبت نهایی قرار نمی‌گیرد. در واقع مشتری شما در صورتی که نتواند به راحتی بین برند شما و سایر کالاها و خدمات تفاوتی قائل شود، این برند قابلیت ثبت را ندارد. واژه‌های عمومی مانند سیب، میز، مبل و .... را در زمینه مورد استفاده آن به کار نبرید.
• در صورتی که برند انتخابی شما توصیفی از محصول مورد نظر شما را دارا باشد، این برند قابلیت ثبت نخواهد داشت. چرا که سایر افراد نیز از این کلمات جهت توصیف محصولات خود استفاده می‌کنند. به عنوان مثال کلمه سریع در برند تاکسی اینترنتی قابلیت ثبت ندارد. یا کلماتی مثل خوشمزه، راحت، و .... .
• طبق ماده 32 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در صورتی که علامت تجاری «مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آن‌ها گمراه کند» قابلیت ثبت ندارد. به این صورت، کلماتی که باعث گمراهی مشتری در مورد مکان جغرافیایی، کیفیت یا ماهیت محصول شود، به عنوان برند قابل ثبت نیست. به عنوان مثال نمی‌توانید زعفران بیرجند را در شهری مانند تهران ثبت کنید. همچنین بر طبق ماده مذکور، «کلمات و تصاویر خلاف موازین شرعی، نظم عمومی و اخلاق حسنه» غیر قابل ثبت خواهند بود. برخی مواقع کلماتی در بعضی از مناطق جغرافیایی به عنوان توهین شناخته می‌شود و قابلیت ثبت به عنوان برند را ندارد در صورتی که همان کلمه در منطقه دیگر امکان ثبت را دارد.
• یکی از محدودیت‌های قابل توجه در ثبت برند در کشور ایران، استفاده از کلمات لاتین یا عربی در عنوان برند است. طبق ماده 14 آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصلاحات بیگانه «استفاده از تابلو یا نوشته‌ها و نشانه‌هایی که منحصرا به خط غیرفارسی تنظیم شده باشد به استثنای نشانه‌های بین المللی ممنوع است». در صورت داشتن کلمات بیگانه در نام تجاری، باید نسبت به اخذ و ارائه کارت بازرگانی اقدام کنید. در صورتی که کارت بازرگانی معتبر خود را اخذ ننموده‌اید، طبق تبصره‌ی الحاقی ماده 14 آيين نامه اجرايی قانون ممنوعيت به کارگيری اسامی، عناوين و اصلاحات بيگانه، کلمات بیگانه مورد استفاده در برند باید «معادل نويسی عنوان فارسی شده و ابعاد عنوان فارسی 3 برابر عنوان لاتين باشد».
• مدت اعتبار برندهای ثبت شده در ایران 10 سال است و پس از پایان مدت اعتبار، امکان تمدید آن وجود دارد. پس از گذشت بیشتر از 6 ماه از تاریخ اعتبار برند امکان تمدید آن وجود ندارد . صاحب برند باید نسبت به ثبت نام علامت تجاری خود مجددا اقدام نماید. طبق ماده 12 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری «برند تجاری قابل نقل و انتقال است ولی انتقال آن در مقابل اشخاص ثالث وقتی معتبر خواهد بود که موافق مقررات این قانون به ثبت رسیده باشد».

مطالعه بیشتر: چگونه ایده خود را ثبت کنیم؛ مدارک، مراحل و هزینه آن

سخن پایانی

مباحث و موضوعات زیادی پیرامون برند و نکات مربوط به آن وجود دارد. در این مقاله ما به جنبه دیگری از این موضوع پرداختیم و نکاتی را که قبل از ثبت برند باید در نظر داشته باشید را شرح دادیم.

ابتدا به این موضوع پرداختیم که در صورتی که در ثبت برند خود تعلل کنید چه اتفاقی ممکن است برای کسب و کارتان رخ دهد، در ادامه نیز به دو نکته مهم دیگر یعنی تشابه اسمی در برند و محدودیت‌هایی که ثبت برند دارد پرداختیم که از موارد مهم در حوزه برند است.

در صورت کسب اطلاعات تکمیلی یا وجود یک مورد خاص می‌توانید از مشورت با کارشناسان الوبیزنس بهره بگیرد.

پرسش و پاسخ

مطالب مرتبط