در صورت بیمه نکردن کارگر چه اتفاقی خواهد افتاد؟
۱۳۹۹/۱۱/۳۰
بیمه
قانون کار، از جمله بنیادی‌ترین و اساسی‌ترین قوانین است که به طور دقیق رابطه کارگر و کارفرما را تعیین می‌کند. در این بین سازمان تامین اجتماعی نیز یک نهاد مهم و ضروری است که حق و حقوق و وظایف کارگر و کارفرما را به طور دقیق مشخص می‌کند.
طبق قانون کار، «حق بیمه کارگر» از جمله مهم‌ترین حقوق او بوده که باید توسط کارفرما پرداخت شود. مطابق با ماده 148 قانون کار، کارفرمایان کارگاه‌ها مکلفند بر اساس قانون تامین اجتماعی، نسبت به بیمه کردن همه کارگران واحد خود اقدام کنند.
با این حال، برای بسیاری سوال است که بیمه نکردن کارگر چه عواقبی در پی خواهد داشت. در بسیاری از اوقات نیز ممکن است که کارگر نخواهد بیمه شود یا بنا به هر دلیلی این اتفاق رخ ندهد.
کارفرمایان لازم است بدانند که اگر کسی به مدت چند ساعت نیز به کار گرفته شود باید بیمه شود. اگر کارفرمایی با سرپیچی از این قانون، حق بیمه کارگران کارگاه یا شرکت خود را پرداخت نکند با چالش‌های زیادی روبرو خواهد شد.
در این مقاله می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که آیا کارفرما می‌تواند کارگر را بیمه نکند و اینکه جریمه بیمه نکردن کارگر چیست؛ تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
آیا کارفرما می‌تواند کارگر را بیمه نکند؟
ابتدا باید گفت مطابق ماده 4 قانون تامين اجتماعی، «افرادی که به هر عنوان در مقابل دريافت مزد يا حقوق، کار می‌کنند» مشمول قانون تامين اجتماعی هستند و اینکه سمت شغلی کارگر چیست اهمیت ندارد.
کارفرما موظف است در مقابل حتی یک روز دریافت خدمت از کارگر، او را بیمه کند و به نوعی نمی‌توان به هیچ وجه این موضوع را نادیده گرفت.
بنابراین اگر کارفرمایی ادعا کند که کسی به خاطر سمت شغلی که دارد یا اینکه سابقه بیمه دارد یا ندارد و دیگر دلایل که با استناد به آن از پرداخت حق بیمه کارگر اجتناب کند، ادعای او کاملا بی پایه و اساس است.
طبق ماده 36 قانون تامين اجتماعی، کارفرما مسئول پرداخت حق بيمه سهم خود و بيمه شده به سازمان بوده و مکلف است در موقع پرداخت مزد يا حقوق و مزايا سهم بيمه شده را کسر نموده و سهم خود را بر آن افزوده به سازمان تاديه نمايد.
پرداخت حق بیمه کارگر از جمله فاکتورهای مهمی است تا از مزایای بازنشستگی بهره‌مند شود. سهم حق بیمه کارگران ۷ درصد از پایه حقوق و مزایای دریافتی آنها و سهم کارفرما نیز ۲۳ درصد است.
این مساله وجود دارد که برخی از کارفرمایان طی توافقی با کارگر، تعیین می‌کنند که کار مورد نظر بدون حق بیمه است و یا اینکه به کارگر پیشنهاد می‌دهند که حق بیمه را به او پرداخت می‌کنند تا او به شکل خویش فرما حق بیمه خود را پرداخت کند.
همچنین بسیاری از مواقع کارفرما به کارگر اعلام می‌کند که کار بدون حق بیمه است. طبق قانون هیچ قراردادی خارج از قانون سندیت ندارد و چنانچه قراردادی با موضوع‌های مطرح شده بین کارگر و کارفرما منعقد شود باطل است.
اینکه قراردادی مبنی بر عدم پرداخت حق بیمه از سوی کارفرما صورت بگیرد هیچ ارزش قانونی ندارد و حتی اگر کارگری حق بیمه را از کارفرما گرفته باشد، باز هم کارفرما محکوم به پرداخت مجدد به علاوه جریمه مربوط به آن به سازمان بیمه تامین اجتماعی است.
بنابراین بیمه نکردن کارگر حتی اگر کارگر نخواهد بیمه شود؛ مورد قبول قانون و مراجع ذی‌صلاح از جمله وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی نیست.
اگر کارفرما اقدام به بیمه کردن کارگر نکند چه اتفاقی می‌افتد؟
همانطور که در بخش‌های قبلی نیز تاکید کردیم از جمله مهم‌ترین حقوق یک کارگر، پرداخت بیمه او است. کارفرما باید با شروع به کار نیرویش، در پایان هر ماه اقدام به ارسال لیست بیمه کند و حق بیمه او را پرداخت کند.
اگر کارفرمایی از پرداخت بیمه سر باز زند و در انجام آن تعلل کند از سوی سازمان تامین اجتماعی مورد بازخواست قرار می‌گیرد. در این حالت کارگر می‌تواند برای احقاق حق بیمه‌اش اقدام به طرح شکایت از کارفرما کند و از مراجعه رسیدگی کننده درخواست پیگیری کند.
امروزه می‌بینیم که عمده‌ترین شکایت‌هایی که در بین کارگر و کارفرما به نهادهای رسیدگی کننده ارسال می‌شود در خصوص همین پرداخت حق بیمه بوده که برخی کارفرمایان به تعهدات خود در قبال پرداخت حق بیمه کارگر عمل نکرده‌اند.
بر اساس ماده ۱۸۳ قانون کار، کارفرمایانی که برخلاف مفاد ماده ۱۴۸ این قانون از بیمه کردن کارگران خود خودداری کنند علاوه بر تادیه کلیه حقوق متعلق به کارگر (سهم کارفرما) با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی معادل ۲ تا ۱۰ برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهند شد.
به این صورت که بر اساس ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه شده به سازمان تامین اجتماعی بوده و مکلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق و مزایا، سهم بیمه شده را کسر کرده و سهم خود را بر آن افزوده و به سازمان پرداخت کند.
همچنین اگر کارفرما از پرداخت آن بخش از حق بیمه که سهم اوست خودداری کند، به طور شخصی مسئول پرداخت آن خواهد بود. از طرفی، کارفرمایی که از پرداخت حق بیمه اجتناب می‌کند متخلف شناخته می‌شود و تحت تعقیب کیفری نیز قرار می‌گیرد.
به این نکته توجه داشته باشید که تخلف کارفرما، بیمه نکردن کارگر نیست بلکه کسر نکردن حق بیمه اعم از سهم کارفرما و کارگر است. حکم مواد ۱۴۸ و ۱۸۳ قانون کار، آمرانه و مربوط به نظم عمومی است. بنابراین هرگونه توافق بین کارگر و کارفرما برخلاف آن اثری ندارد.
در مجموع چنانچه کارفرمایی برخلاف قوانین از بیمه کردن کارگران تخطی کند، طبق قانون برای عمل چنین افرادی ضمانت اجرا در نظر گرفته شده و کارفرما محکوم به پرداخت حق بیمه و جریمه به جهت عدم پرداخت حق بیمه و بیمه نکردن کارگر می‌شود.
اگر کارگر نخواهد بیمه شود؛ چه اتفاقی خواهد افتاد؟
بارها اتفاق می‌افتد که کارگر از کارفرما درخواست بیمه نمی‌کند که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. ممکن است کارگر حقوق و دستمزد پایینی دارد و احتمال می‌دهد با دریافت حق بیمه خود از کارگر دریافتی بیشتری داشته باشد یا دلایل دیگر.
اما خوب است هم کارگر و هم کارفرما بدانند از آنجایی که قانون کاری از آن دسته قوانین امری کشور است، هر گونه توافقی بین کارگر و کارفرما مبنی بر بیمه نکردن کارگر به هیچ عنوان قابل قبول نیست.
قانون کار برای حمایت از کارگر در مقابل کافرما به وجود آمده است تا کارفرما نتواند کارگر را مجبور به امضای قرارداد یا متنی غیرمنصفانه کند.
حق بیمه جزء دیون ممتاز کارگر است و نه به کارگر مربوط می‌شود که بخواهد بیمه شود یا خیر و نه به کارفرما ربط دارد که بخواد حق بیمه را پرداخت کند یا نکند. بیمه کردن کارگر یک امر اجباری است و مسئولیت آن نیز بر عهده کارفرما است.
اگر برخی از کارفرمایان این تصور را دارند که با کسب رضایت از کارگر حق بیمه او را پرداخت نکنند و در آینده نیز با چالشی مواجه نخواهند شد، تصور کاملا غلطی دارند.
البته این موضوع یک حالت استثنا دارد و آن هم اینکه ممکن است فردی در جای دیگری، حق بیمه بازنشستگی‌اش پرداخت می‌شود؛ در این صورت کارفرما می‌تواند کارگر را بیمه نکند زیرا طبق قانون هر شخص می‌تواند فقط از یک بیمه استفاده کند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم که جزئیات بیشتری درباره موضوع بیمه نکردن کارگر را مورد بررسی قرار دهیم.
در ابتدا به اهمیت حق بیمه کارگران پرداختیم که قانون به طور صریح از تحت پوشش بیمه قرار گرفتن کارگر حمایت کرده و در قانون کار آن را تعیین تکلیف کرده است.
در ادامه نیز به این موضوع پرداختیم که آیا یک کارفرما می‌تواند کارگر یا کارمند خود را بیمه نکند؟ آیا قانونی وجود دارد که کارفرما با استناد به آن از بیمه کردن کارگر خودداری کند یا خیر. جزئیات بیشتر را در متن می‌توانید بخوانید.
همچنین به موضوع پرداختیم که اگر یک کارفرما به تعهدات خود در قبال کارگر عمل نکرد و حق بیمه او را پرداخت نکرد چه اتفاقی خواهد افتاد و چه عواقبی در انتظار او است.
در پایان نیز به سوال مهمی در این خصوص پاسخ دادیم که آیا خود کارگر می‌تواند از کارفرما درخواست کند که بیمه نشود؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید از مشاوران خبره الوبیزنس کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ
ثبت پرسش جدید
مشاورین مرتبط