قرارداد کار ساعتی چیست؟ (نکات مهم + نمونه قرارداد کار ساعتی)
۱۴۰۱/۰۴/۱۱
مشاوره امور قرارداد
کار ساعتی چیست؟
هنگامی که کارفرما و کارگزار (یا کارگر)، کاری را براساس ساعات انجام کار تعریف می‌کنند و بر سر آن به توافق می‌رسند، کار ساعتی به وجود می‌آید. قانون کار، این نوع از کار را به رسمیت می‌شناسد و در ماده‌ی 35 می‌گوید:
«چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد، مزد ساعتی و درصورتی که براساس میزان انجام کار و یا محصول تولیدشده باشد، کارمزد و چنانچه بر اساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار در زمان معین باشد، کارمزد ساعتی نامیده می شود.»
بنابراین در قانون کار، به دو شاخه‌ی متفاوت از کار ساعتی (یعنی مزد ساعتی و کارمزد ساعتی) اشاره شده است. تمرکز این مقاله بیشتر بر شاخه‌ی اول است.
تفاوت کار ساعتی با کاره پاره‌وقت چیست؟
کار ساعتی صرفا براساس ساعات انجام یک کارِ مشخص تعریف می‌شود و با پایان آن کار، موضوعیت خود را از دست می‌دهد؛ درحالی‌که کار پاره‌وقت (یا نیمه‌وقت)، آن‌چنان‌که از نامش پیداست، همان کار تمام‌وقت است با تعداد ساعات کمتر. در واقع، کار ساعتی در یک بازه‌ی زمانی مشخص آغاز می‌شود و پایان می‌یابد، درحالی‌که کار پاره‌وقت معمولا در دوره‌های طولانی‌تری استمرار می‌یابد.
قرارداد کار ساعتی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
قرارداد کار ساعتی، یکی از انواع قرارداد کار است. تمام انواع قرارداد کار به‌طورکلی ویژگی‌های اساسی مشترکی دارند و باید اصول مهمی در تمام آنها رعایت شود. از طرفی خودِ قرارداد کار، زیرمجموعه‌ی عنوان کلی‌ترِ قرارداد است. بنابراین در یک قرارداد کار ساعتی خوب، هم باید اصول قرارداد رعایت شود، و هم اصول قرارداد کار. بدین ترتیب مهم‌ترین اجزای قرارداد کار ساعتی، این‌گونه در نظر گرفته می‌شود:
· مشخصات دقیق طرفین
· نوع کار یا حرفه یا وظیفه‌ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد
· حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن
· ساعات کار، تعطیلات و مرخصی‌ها
· محل انجام کار
· تاریخ انعقاد قرارداد
· مدت قرارداد
· موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل، ایجاب نماید.
قرارداد کار ساعتی شامل چه مواردی می‌شود؟
طبق یکی از آیین‌نامه‌های اجرایی قانون کار[1]، «در قراردادهای مزدی ساعتی، کارفرما مکلف است علاوه بر مزد ثابت، مزایای رفاهی از قبیل حق مسکن، حق خواربار و کمک عائله‌مندی را به نسبت ساعات کار محاسبه و به کارگر پرداخت نماید».
اعمال نظام مزد ساعتی در چه مواردی مجاز است؟
· متصدیان حمل‌ونقل و کالا و مسافر
· کارگران مطب‌های خصوصی پزشکان، کلینیک‌های پزشکی و پیراپزشکی، دامپزشکی و نظایر آنها در صورتی که فعالیت آنها کمتر از حداکثر ساعات قانونی کار در شبانه‌روز باشد.
· مشاغل غیرتمام‌وقت در زمینه‌های مشاوره و نظیر آن.
· مشاغل مربوط به نگهداری و مراقبت از اموال، تأسیسات و ساختمان و حیوانات به شرطی که ساعات کار کمتر از ساعات قانونی کار در شبانه‌روز باشد.
· مشاغل آموزشی و پژوهشی.
آیا می‌توان از نظام مزد ساعتی در موارد دیگر هم استفاده کرد؟
این مسئله، امکان‌پذیر است؛ اما باید دقت کرد که استفاده از نظام مزد ساعتی جز در مواردی که صراحتا در بالا گفته شد، نیاز به اخذ موافقت از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دارد.
حداقل حقوق مشمولان نظام مزد ساعتی چقدر است؟
رقم مشخصی ندارد؛ اما در هر حال مزد کارگرانی که مشمول این نظام هستند، به تناسب ساعات کار عادی کار در شبانه‌روز نباید کمتر از مزد مشاغل مشابه در نظام روزمزدی باشد.
آیا مشمولان نظام مزد ساعتی، حق استفاده از مرخصی و تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را دارند؟
در کارگاه‌هایی که فعالیت آنها جنبه استمرار دارد یا به صورت فصلی فعالیت می‌کنند، کارگران مشمول مزد ساعتی حق استفاده از مرخصی و تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را دارند. هرگاه نوع کار طوری باشد که تعداد ساعات کار عادی و مجموع مزد هر روز مساوی باشند، مزد ایام مذکور معادل روزهای کار است؛ در غیر این صورت مأخذ محاسبه‌ی میانگین مزد ساعتی کارگر در روزهای آخرین ماه کار وی خواهد بود. مبلغ پرداختی در هر سال نباید کمتر از حداقل مزد قانونی باشد.
مزد، حقوق، حق سنوات، خسارات و مزایای پایان مشمولان نظام مزد ساعتی چگونه محاسبه می‌شود؟
مأخذ محاسبه‌ی این موارد، میانگین مجموع پرداختی‌ها در آخرین 90 روز کارکرد کارگر است.
آیا مشمولان مزد ساعتی می‌توانند مزایایی بیشتر از ضوابط درخواست کنند؟
در کارگاه‌هایی که دارای عرف و رویهی خاص در مورد مزد ساعتی هستند، در صورتی که بر اساس عرف و رویهی موجود، مزایایی بیش از ضوابط مقرر در آیین‌نامه‌های قانون کار به مشمولان پرداخت کنند، باید براساس همان عرف و رویهی مذکور عمل شود.
آیا امکان تغییر نظام ساعتی به سایر نظام‌های مزدی وجود دارد؟
بله، این موضوع با موافقت کارکنان مشمول و تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امکان‌پذیر است.
کدام مزایای رفاهی در قرارداد کار ساعتی وجود دارند؟
در ماده‌ی 34 قانون کار، و در مبحث حق‌السعی، به این موارد به‌عنوان مزایای رفاهی و انگیزشی اشاره شده است:
· کمک عائله‌مندی
· هزینه‌های مسکن
· خواربار
· ایاب و ذهاب
· مزایای غیرنقدی
· پاداش افزایش تولید
· سود سالانه
· و...
از آن جایی که کار ساعتی، یکی از انواعِ به رسمیت شناخته شده در قانون کار است، امکان طرح موارد فوق در قرارداد کار ساعتی وجود دارد. اما باید دقت داشت که ظاهرا برداشت مفسران قانون این است که این موارد جنبه‌ی اختیاری برای کارفرما دارد و تنها از طریق توافق کارفرما و کارگزار در قرارداد، ضمانت اجرایی می‌یابد.
آیا قرارداد کار ساعتی مشمول بیمه می‌شود؟
طبق قانون کار، هر فعالیتی که در قبال آن، به انجام‌دهنده‌ی آن مزد پرداخت شود، مشمول قانون کار و بیمه‌ی تأمین اجتماعی است. ازآن‌جایی‌که قانون کار، قرارداد کار ساعتی را به رسمیت شناخته، بنابراین این نوع قرارداد می‌تواند از مزایای بیمه‌ی تأمین اجتماعی بهره‌مند شود. نحوه‌ی اعمال بیمه برای قرارداد کار ساعتی به این صورت است که بابت هر 8 ساعت کاری که توسط کارگر انجام می‌شود، باید یک روز حق بیمه در نظر گرفته شود.
توصیه‌های مهم در قرارداد کار ساعتی
در تنظیم قرارداد کار ساعتی باید به نکات مهم بستن قرارداد با کارمندان، تسلط کافی داشت. فهرست این نکات به شکل تیتروار و مختصر به شرح زیر است (برای مطالعه‌ی تفصیلی این موارد، به لینک ذکرشده در همین بخش مراجعه کنید):
1. نوع قرارداد را تعیین کنید.
2. موضوع قرارداد را دقیقاً مشخص کنید.
3. مدت زمان قرارداد را دقیقاً مشخص کنید.
4. مبلغ قرارداد و زمان پرداخت آن را تعیین کنید.
5. تعیین وضعیت مرخصی و تعطیلات
6. قرارداد سفید امضا نکنید!
7. یک نسخه‌ی قرارداد را به کارگر بدهید.
پیشنهاد ما + نمونه قرارداد کار ساعتی
برای آشنایی با تنظیم یک قرارداد کار ساعتی خوب می‌توانید نمونه قرارداد کار ساعتی الوبیزنس را دریافت و مشاهده کنید. همچنین برای تسلط یافتن بر جزئیات قرارداد کار ساعتی، می‌توانید از مشاوره‌ی تلفنی، تصویری و یا حضوری کارشناسان الوبیزنس استفاده کنید.
سخن پایانی
همان‌طور که در این مطلب مشاهده کردیم، کار ساعتی، یکی از انواع کار است که در قانون کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به رسمیت شناخته شده است. این کار متفاوت با کار تمام‌وقت و کار پاره‌وقت است و مناسبات خاص خود را دارد. در تنظیم قرارداد کار ساعتی، می‌بایست اصول کلی قراردادهای کار رعایت شود. در این مطلب ضوابط خاص کار ساعتی، مزایای رفاهی آن و نحوه‌ی بیمه شدن را مرور کردیم و با یک نمونه قرارداد کار ساعتی آشنا شدیم.
آیین‌نامه‌ی اجرایی ضوابط و مزایا و مشاغل قابل شمول به نظام‌های کارمزدی، مزد ساعتی و کارمزد ساعتی موضوع تبصره 2 ماده 35 قانون کار
پرسش و پاسخ
ثبت پرسش جدید
مشاورین مرتبط