بیمه یا حق بیمه واژه‌ای است که تقریبا اکثر افراد با آن سر و کار دارند و یکی از مسایل مهم شغل و حرفه هر فردی را تشکیل می‌دهد.

«من بیمه هستم»، «جایی که کار می‌کنم بیمه‌‌ام را رد می‌کند»، «اگر در شرکت ما استخدام شوید تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرید» و «...»؛ اینها جملاتی هستند که بارها آنها را شنیده‌ایم و همین امر نشان دهنده نقش پررنگ بیمه در زندگی افراد و به ویژه شاغلان است.

افراد طی سالیان متمادی اقدام به پرداخت بیمه می‌کنند تا از مزایایی که سازمان تامین اجتماعی ایجاد کرده بهره‌مند شوند؛ مزایایی از جمله استفاده از بیمه‌های درمانی، بیمه بیکاری و استفاده از حقوق و مزایا در دوره بازنشستگی.

در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که حق بیمه تامین اجتماعی چیست و نحوه محاسبه حق بیمه به چه صورت است. همچنین در ادامه به اصطلاحات تخصصی این حوزه از جمله حق بیمه کارگر و حق بیمه کارفرما می‌پردازیم و نحوه محاسبه هرکدام را نیز شرح دهیم.

مطالعه بیشتر: همه چیز در مورد بیمه بیکاری را اینجا بخوانید

حق بیمه چیست؟

حق بیمه تامین اجتماعی در واقع همان مبالغی است که از سوی شخص بیمه شده به صورت ماهانه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود تا از امکانات و مزایایی که این سازمان در قوانین و مقررات خود تعیین کرده است بهره‌مند شود.

همچنین در ماده 2 قانون تامین اجتماعی در تعریف حق بیمه آمده است: «حق بیمه عبارت از وجوهی است که به حکم این قانون و برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان پرداخت می‌گردد».

افراد شاغل حتما در فیش حقوقی خود در قسمت کسورات مبلغی تحت عنوان «بیمه» یا «حق بیمه» را دیده‌اند که از حقوق آنها کسر شده است.

نکته‌ای که وجود دارد درباره این است پرداخت حق بیمه به عهده چه کسی است؟

پاسخ به این صورت است که بخشی از حق بیمه تامین اجتماعی توسط کارفرما و بخش دیگر آن توسط کارکنان به سازمان امور امور مالیاتی پرداخت می‌شود.

حق بیمه‌ای که کارکنان باید پرداخت کنند توسط کارفرما از حقوق آنان کسر شده و به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می‌شود.

مطالعه بیشتر: بیمه بیکاری افراد متاهل و مجرد چه تفاوتی دارد؟ 

حق بیمه هر فرد میزان ثباتی نیست و بستگی به حقوق و دستمزد وی و همچنین تصمیمات هر ساله شورای عالی کار در مورد میزان دستمزد دارد و به همین دلیل میزان آن می‌تواند متغیر باشد.

به این صورت که حق بیمه فرد معادل 30 درصد حقوق دریافتی او بوده که اگر قصد دارد تحت پوشش بیمه سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرد موظف است که این میزان را به عنوان حق بیمه پرداخت کند.

از میزان 30 درصد حقوقی برابر با حق بیمه تامین اجتماعی است سهم کارفرما 23 درصد و سهم کارگر تنها 7 درصد است.

به این ترتیب کارفرما موظف است که سهم حق بیمه کارگر که 7 درصد می‌باشد را از حقوق کارگر کسر کند و همراه با 23 درصد سهم حق بیمه‌ای که به عهده کارفرما است را در موعد مقرر به صورت ماهانه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.

نکته قابل توجه این است که 3 درصد از 23 درصد سهم حق بیمه‌ای که کارفرما مکلف به پرداخت آن است مربوط به بیمه بیکاری است.

بر اساس قوانین و مقررات تعریف شده، در صورتی که کارفرما حق بیمه کارکنان خود را پرداخت نکند یا اینکه با تاخیر آن را پرداخت کند مشمول پرداخت جریمه از سوی سازمان تامین اجتماعی خواهد شد.

بنابراین از محل عدم پرداخت حق بیمه از سوی کارگر، جریمه‌ای مشمول وی نمی‌شود و حق بیمه یک نوع مالیات تکلیفی بوده که بر عهده کارفرما است.

مطالعه بیشتر: شرایط و دلایل قطع بیمه بیکاری چگونه است؟ 

همانطور که در مطالب پیشین بلاگ به آن پرداخیتم، کارفرما موظف است لیست حقوق کارکنان خود را به سازمان تامین اجتماعی ارسال کند و بر اساس آن نیز اقدام به رد کردن لیست بیمه نماید.

بر اساس قوانین و مقررات تعریف شده در قانون تامین اجتماعی موارد زیر استنباط می‌شود:

مطالعه بیشتر: آنچه باید در مورد مستمری از کار افتادگی باید بدانیم

مطالعه بیشتر: آنچه باید از افزایش حداقل دستمزد کارگران باید بدانیم

نحوه محاسبه حق بیمه چگونه است؟

همانطور که به طور مختصر در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، حق بیمه مبلغی معادل 30 درصد حقوق دریافتی هر فردی بوده که باید به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.

بنابراین در ابتدا باید مبلغ دستمزد هر فردی مشخص شود و سپس متناسب با آن، به میزان 30 درصد بابت حق بیمه از آن کسر می‌شود.

به عنوان مثال حداقل حق بیمه‌ پرداختی یک فرد در سال 1400 متناسب با حداقل حقوق دستمزد تعیین شده از سوی وزارت کار است.

حداقل حقوق و دستمزد در سال 1400 معادل دو میلیون و 655 هزار تومان بوده که 30 درصد آن بابات حق بیمه کسر می‌شود.

بنابراین میزان حق بیمه برای سال 1400 معادل 796 هزار تومان است.

حق بیمه کارگر و کارفرما نیز بر اساس این میزان تعیین می‌شود که در ادامه به آن می‌پردازیم.

نکته‌ای که در این بین وجود دارد این است که میزان حق بیمه‌ای که از حقوق کارگران کسر می‌شود نباید از کمترین حقوق تصویب شده از سوی وزارت کار کمتر باشد.

مشورت بگیرید: مشاوره بیمه و قانون کار؛ تلفنی و حضوری 

حق بیمه سهم کارفرما

بر اساس قانون تامین اجتماعی از میزان 30 درصد حقوق و دستمزد کارکنان که باید تحت عنوان حق بیمه تامین اجتماعی به طور ماهانه پرداخت شود، سهم کارفرما 23 درصد است.

به عنوان مثال حداقل حق بیمه‌ پرداختی کارفرما در سال 1400 متناسب با حداقل حقوق دستمزد تعیین شده از سوی وزارت کار معادل 610 هزار تومان است.

در صورتی که کارفرما در مهلت تعیین شده (برابر با آخرین روز ماه بعد) اقدام به ارسال لیست بیمه و پرداخت حق بیمه نکند، مشمول جریمه سازمان تامین اجتماعی معادل 2 درصد به ازای هر ماه خواهد شد.

حق بیمه سهم کارگر

بر اساس قانون تامین اجتماعی از میزان 30 درصد حقوق و دستمزد کارکنان که باید تحت عنوان حق بیمه تامین اجتماعی به طور ماهانه پرداخت شود، سهم کارگر 7 درصد است.

به عنوان مثال حداقل حق بیمه‌ پرداختی کارگر در سال 1400 متناسب با حداقل حقوق دستمزد تعیین شده از سوی وزارت کار معادل 185 هزار تومان است.

نکته‌ای که وجود دارد این است که افرادی که اقدام به پرداخت حق بیمه از نوع بیمه اختیاری می‌نمایند (یعنی کارفرمایی ندارند) که نوع بیمه‌های خویش‌فرما است متناسب با نرخ افزایش دستمزد اعلامی از سوی شورای کار، افزایش می‌یابد.

مطالعه بیشتر: جزئیات و نحوه محاسبه عیدی و سنوات را اینجا بخوانید

سخن پایانی

در این مقاله به جوانب مختلف حق بیمه تامین اجتماعی پرداختیم و ابتدا توضیح دادیم که حق بیمه چیست و پرداخت آن چه مزایایی را برای بیمه‌شده فراهم می‌آورد.

در ادامه نیز به این پرداختیم که میزان این حق بیمه چقدر است و سهم کارگر و کارفرما هر کدام به تفکیک چگونه محاسبه می‌شود.

شما می‌توانید در صورت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه از خدمات مشاوره تلفنی و حضوری الو بیزینس برخوردار شوید.

پرسش و پاسخ