سازمان امور مالیاتی، میزان مالیاتی که هر شرکت باید بپردازد را بر اساس رویدادهای مالی آن شرکت تعیین می‌کند.

رویدادهای مالی نیز باید توسط شرکت در فرم‌های مربوطه تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال شود تا این سازمان بر اساس این مدارک (دفاتر روزنامه، دفتر هزینه و درآمد، صورت حساب سود و زیان و غیره) وضعیت مالیاتی شرکت را تعیین کند.

یکی از اقدامات مهمی که افراد مشمول مالیات باید انجام دهند ارسال فهرست معاملات فصلی در موعد مقرر قانونی است که در ادامه این مقاله قصد داریم به طور مفصل آن را مورد بررسی قرار دهیم.

مطالعه بیشتر: آنچه بازرگانان از مالیات کارت بازرگانی باید بدانند

صورت معاملات فصلی چیست؟

صورت معاملات فصلی با نام‌های دیگری از جمله گزارش فصلی خرید و فروش، گزارشات فصلی، معاملات فصلی خرید و فروش و دیگر موارد شناخته می‌شود.

تعریف گزارش معاملات فصلی به زبان ساده این است که صاحبان کسب و کار و مشاغل که خرید و فروش انجام می‌دهند، بر اساس ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم موظف هستند که صورت معاملات کلیه خرید و فروش‌های خود را طی یک گزارش به صورت فصلی (هر سه ماه یکبار) به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

به این صورت که این مودیان حقیقی و حقوقی بر اساس ماده 169 و 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، هر 90 روز یکبار باید فهرست معاملات فصلی یا گزارش فصلی را تکمیل کنند و در تاریخ تعیین شده به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.

طبق ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم « اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می‌شوند، مکلفند برای انجام معاملات خود صورت‌حساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند».

در سال 94 ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاح شد و این متن با عنوان ماده 169 مکرر جایگزین آن شد: « ماده 169 مکرر: به سازمان امور مالیاتی کشور اجازه داده می‌شود برای اشخاص حقیقی و حقوقی کارت اقتصادی شامل شماره اقتصادی صادر کند.‌ اشخاص حقیقی و حقوقی که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به اخذ کارت اقتصادی می‌شوند، مکلف­اند بر اساس دستورالعملی که توسط‌ سازمان مزبور تهیه و اعلام می‌شود، برای انجام دادن معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی مربوط را در صورتحساب‌ها و فرم‌ها و اوراق ‌مربوط درج نموده و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند.

عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و‌ طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود مشمول ‌جریمه‌ای معادل 10‌درصد مبلغ مورد معامله‌ای که بدون رعایت ضوابط فوق انجام شده است، خواهد بود».

بنابراین همانطور که از متن این ماده قانونی مشخص است تمام افراد حقیقی و حقوقی باید خرید و فروش‌های خود را طی یک فصل به صورت گزارشی کامل به سازمان مالیاتی ارسال کنند.

حتما بخوانید: هر آنچه پزشکان از مالیات باید بدانند

 تطابق گزارش خرید و فروش فصلی با دیگر گزارش‌ها

نکته قابل توجهی که در مورد گزارش معاملات فصلی وجود دارد تطابق آن با دیگر گزارش‌های ارسالی به سازمان امور مالیاتی است.

به صورت که گزارشی که با عنوان معاملات فصلی به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود نباید مغایرتی با مالیات بر ارزش افزوده و اظهارنامه مالیاتی داشته باشد و در این سه گزارش باید مبالغ مورد معامله در خرید و فروش و درآمد یکسان باشد.

به بیان دیگر جمع درآمد و هزینه‌ها و مبالغ خرید و فروشی که در چهار گزارش فصلی به سازمان مالیاتی ارسال می‌شود باید با اظهارنامه مالیاتی که به صورت سالانه ارسال می‌شود مطابقت داشته باشد.

حتما بخوانید: تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی 

زمان ارسال گزارش معاملات فصلی

طبق قانون، حداکثر مهلت زمانی که برای ارسال گزارش معاملات فصلی در نظر گرفته شده، 45 روز پس از پایان هر فصل است.

به طور مثال آخرین مهلت ارسال گزارش معاملات فصلی برای پاییز 99 تا 15 دی ماه سال 99 می‌باشد.

هر سه ماه یکبار افراد مشمول باید مدارک مورد نیاز را از طریق سامانه تعریف شده سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

بیشتر بدانید: مراحل پیگیری اعتراض مالیاتی به چه صورت است؟ 

چه کسانی باید گزارش فصلی ارسال کنند؟

بر اساس قوانین و مقررات تعریف شده درباره معاملات گزارش فصلی، افرادی که مشمول این ماده قانونی می‌شوند و مکلف به ارسال گزارش خرید و فروش فصلی هستند به شرح زیر است:

• تمام اشخاص حقیقی مشمول گروه اول آیین نامه ماده 95 قانون مالیات مستقیم
• تمام اشخاص حقوقی
• تمام اشخاص حقیقی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده
• و تمام مشاغل خاصی که در فصل دوم آیین‌نامه اجرایی ماده 95 جدید قانون مالیات‌های مستقیم به آن اشاره شده است.

نکته دیگری که وجود دارد این است که تا سال 1394 اشخاص حقیقی که تنها به انجام خدمات مشغول به کار بودند از انجام ارسال گزارش معاملات فصلی معاف بودند و نیازی به ارسال این گزارش از سوی آنها نبود؛ اما در اصلاحیه جدید این قانون مقرر شد که از فروردین ماه سال 1395 این گروه نیز اقدام به اجرای قانون کنند و گزارش معاملات فصلی خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

بیشتر بدانید: معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان چگونه است؟ 

 نحوه ارسال گزارش معاملات فصلی چگونه است؟

برای تسهیل در ارسال گزارش معاملات فصلی، سازمان امور مالیاتی کشور یک سامانه الکترونیکی را راه‌اندازی کرد تا مشمول این قانون بتوانند بدون نیاز به مراجعه حضوری در موعد مقرر اقدام به ارسال گزارش فصلی کنند.

مشمولان فرصت دارند تا 45 روز پس از پایان هر فصل گزارشات خود را از طریق این سامانه به صورت آنلاین یا آفلاین ارسال کنند.

طبق توضیحات سازمان امور مالیاتی «روش برخط (online) برای آن دسته از مودیانی می‌باشد که در سامانه الکترونیکی ثبت نام مودیان، حداقل مرحله پیش ثبت نام و اعتبارسنجی مربوطه را پشت سر گذاشته و کد کاربری و کلمه عبور مرحله دوم را از طریق پاکات پستی مخصوص مربوطه دریافت نموده‌اند. برای این دسته از مودیان با ورود به سامانه، امکان ثبت هر یک از فرم‌ها برحسب نوع اطلاعات فراهم می‌باشد».

همچنین در ادامه عنوان کرده «در روش غیر برخط (offline) مودیانی که از سیستم‌های رایانه‌ای خرید و فروش استفاده می‌نمایند، می‌توانند در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی قالب مورد نظر این سازمان را با هماهنگی متخصصین مربوطه به ویژه تولید کنندگان این گونه نرم افزارها به طور مستقیم از سیستم کامپیوتری خود دریافت و در قالب مذکور وارد(Import)  نمایند، و با استفاده از نرم افزار کنترلی و ارسال اطلاعات با اتصال به شبکه اینترنت مبادرت به ارسال اطلاعات به طور یکجا نموده و رسید دریافت نمایند».

پورتال ارسال گزارش معاملات فصلی

 بنابراین تمام اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این قانون مکلفند فهرست معاملات فصلی خود را از طریق پورتال تعریف شده سازمان به آدرس الکترونیکی http://ttms22.tax.gov.ir/t23/UserPanel.aspx  ارایه کنند.

 مودیان با مراجعه به این سامانه، اطلاعات خرید و فروش و پرداخت قراردادها برای سال 1395 و ماقبل آن و همچنین اطلاعات خرید و فروش، دریافت و پرداخت قراردادها و صادرات و واردات و بیمه و حمل و نقل و اجاره را برای سال 1396 و بعد از آن به ثبت می‌رسانند.

همانطور که در توضیحات عنوان شد، در روش آنلاین افراد مشمول باید در سامانه ارسال صورت معاملات فصلی ثبت نام کنند تا برای دسترسی به سامانه یک کد کاربری و رمز عبور برای آنها ایجاد شود.

مودیان پس از ورود به سامانه اقدام به ثبت اطلاعات کنند و در نهایت نیز با تایید و ثبت نهایی اطلاعات، کد رهگیری مربوطه را برای پیگیری‌های بعدی دریافت کنند.

در روش آفلاین نیز نرم‌افزار مورد نظر را بر روی سیستم فروش نصب کرده و اطلاعات مورد نیاز را در آن ثبت کنید.

حتما بخوانید: مالیات بر ارث چیست و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ 

سخن پایانی

 در مقاله به یکی از مباحث مهم در امور مالیاتی یعنی گزارش معاملات فصلی پرداختیم.

معاملات فصلی درواقع همان جزییات خرید و فروش صاحبان کسب و کار بوده که باید در قالب یک گزارش در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد.

در ابتدای این مقاله قوانین مربوط به گزارش معاملات فصلی را ذکر کردیم و همچنین عنوان کردیم که در صورت عدم ارسال این گزارش، افراد مشمول چه جرایمی خواهند شد.

در ادامه نیز به مهلت ارسال این نوع گزارش و همچنین افراد مشمول اجرای آن اشاره کردیم.

نحوه ارسال گزارش معاملات فصلی در پایان این مقاله مورد بررسی قرار گرفت و دو شیوه‌ای که سازمان امور مالیاتی در پورتال خود برای مودیان فراهم کرده است را شرح دادیم.

برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در این زمینه می‌توانید از مشاوره تخصصی الو بیزینس استفاده کنید و بهره‌ لازم را از آن ببرید.

پرسش و پاسخ